Βιβλιοπαρουσιάσεις

Με ιδιαίτερη ικανοποίηση η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων παρουσιάζει Λεύκωμα αφιερωμένο στις Βλαχικές Συλλογικότητες στην Ελλάδα με τίτλο "Οι Σύλλογοι της Πανελλήνιας". Πρόκειται για έναν τόμο, όπου μπορεί ο καθένας να ανατρέξει γρήγορα και να ενημερωθεί για τις συλλογικές εκφράσεις-μέλη της Ομοσπονδίας, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και τη δραστηριότητά τους.
Το βιογραφικό σημείωμα εκάστου Συλλόγου και οι φωτογραφίες που το συνοδεύουν αναφέρονται και αντανακλούν στην ταυτότητά του. Οι πρώτοι ιδρύονται ήδη στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα, συνδέονται στενά με τις κοινωνικοοικονομικές αλλαγές που συντελέσθηκαν στις ιδιαίτερες μητροπολιτικές πατρίδες, τα Βλαχοχώρια εκείνη την περίοδο. Οι περισσότεροι Σύλλογοι ωστόσο ιδρύθηκαν μετά την εσωτερική μετακίνηση προς τα μεγάλα αστικά κέντρα, καθώς και την οριστική αστικοποίηση μεγάλου μέρους των βλαχικών πληθυσμών τη δεκαετία του 1960. Το φαινόμενο αυτό βέβαια κοινό για όλη όλη την ελληνική περιφέρεια ήταν το αποτέλεσμα των ραγδαίων εξελίξεων, εντάσεων και  καταστροφών που επέφεραν αρχικά τα γερμανικά κατοχικά στρατεύματα κατά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, επέτεινε κι επαύξησε ο εμφύλιος στη συνέχεια.

Έχοντας ως βάση τον τίτλο του βιβλίου δεν θα είμαστε μακριά από την πραγματικότητα, αν λέγαμε ότι η καταγωγή, η γλώσσα και η ιστορία των Βλάχων είναι οι βασικοί άξονες που προσδιορίζουν το περιεχόμενό του και σηματοδοτούν τα όρια μέσα στα οποία κινείται ο συγγραφέας και καλούν τον αναγνώστη να συμφωνήσει ή να διαφωνήσει μαζί του.
Επειδή η ελληνικότητα των Βλαχόφωνων αμφισβητήθηκε κατά καιρούς από ξένες προπαγάνδες που θέλησαν να διεκδικήσουν την πατρότητά τους, ο συγγραφέας θεώρησε ηθικό του χρέος ν’ ασχοληθεί με το θέμα αυτό, για ν’ αποδείξει την ήδη αποδεδειγμένη ελληνική τους καταγωγή.
Η αιτία της αμφισβήτησης της ελληνικότητας των Βλάχων υπήρξε κατά βάση η γλωσσική τους ιδιαιτερότητα• το γεγονός δηλαδή ότι εκτός από την ελληνική μιλούσαν και τη βλάχικη γλώσσα στον προφορικό καθημερινό τους λόγο.
Το λεγόμενο «Κουτσοβλαχικό ζήτημα» που η ξένη προπαγάνδα για λόγους πολιτικούς του έδωσε διαστάσεις εθνικές και προκάλεσε διακρατικές διενέξεις και εσωτερικούς διχασμούς στον βλαχόφωνο Ελληνισμό, έπρεπε ν’ απαντηθεί. Και για να δοθεί μια όσο γίνεται πειστική απάντηση, έπρεπε ν’ ανατρέξουμε στο απώτερο παρελθόν του βλαχόφωνου ελληνικού στοιχείου, να βρούμε την καταγωγή του, τις ρίζες των προγόνων του, να μιλήσουμε για τη γλώσσα του, πώς και από ποιους και γιατί την κληρονόμησε και γιατί εξακολουθεί – έστω και σε περιορισμένο αριθμό – να τη μιλάει.

  Η ΒΛΑΧΟΦΩΝΗ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ - Ν. Ι. Μέτζος - ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Ο όρος Βλάχοι αποτελεί ετεροπροσδιορισμό. ΄Ετσι ορίζονται από τρίτους όσοι αυτόχθονες ΄Ελληνες, προ πάντων ορεσίβιοι, λατινοφώνησαν στην προφορική αποκλειστικά λαλιά επειδή υπηρέτησαν ως στρατιώτες και αξιωματούχοι της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στην Ελλάδα και στον ευρύτερο χώρο της Βαλκανικής. Ανέκαθεν εμείς οι αποκαλούμενοι Βλάχοι αυτοπροσδιοριζόμαστε ως Αρμάνοι, δηλαδή Ρωμαίοι πολίτες της καθ’ ημάς Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας....

Γι’ αυτό, όλα τα επόμενα 1.200 χρόνια όλοι οι Έλληνες, ως ισότιμοι πολίτες της Ρωμαϊκής και, έπειτα, της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αυτοπροσδιορίζονταν ως Ρωμαίοι και ήσαν υπερήφανοι γι’ αυτό. Πολύ περισσότερο οι Βλάχοι που συνεχώς ήσαν επίλεκτοι στρατιώτες και αξιωματούχοι της Αυτοκρατορίας. ΄Ετσι ακριβώς εμείς οι Βλάχοι επονομάζουμε τον εαυτό μας: Αρμάνοι ‒ με κωφή προφορά.
Αρειμάνιος στην ελληνική σημαίνει αγέρωχος πολεμιστής. Ρωμανία, εξ άλλου, ονομάζονταν συνεχώς κατά τους τελευταίους αιώνες της η πατρώα μας Αυτοκρατορία. Ακόμη μέχρι σήμερα όλοι ανεξαιρέτως οι Έλληνες αυτό-προσδιοριζόμαστε επίσης ως Ρωμιοί και ορίζουμε το Γένος μας ως Ρωμιοσύνη.

Όμως, τι ακριβώς είναι οι Βλάχοι και από πού προήλθαν; Το διπλό ερώτημα τίθεται συνεχώς τα τελευταία χίλια χρόνια και λαμβάνει ποικίλες, αντιτιθέμενες μεταξύ τους, απαντήσεις.

Διαβάστε ολόκληρη την έκδοση Η ΒΛΑΧΟΦΩΝΗ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ στην ιστοσελίδα της ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ σε pdf μορφή

Πολύ πρόσφατα κυκλοφόρησε η 2η έκδοση του βιβλίου του κ. Δημήτρη Κωνσταντινίδη με τον τίτλο: «Επιχείρηση "ΠΑΝΘΗΡΑΣ" - Οι Γερμανοί εισβάλλουν και πυρπολούν την Πίνδο».

Γραμματική ρωμανική ήτοι μακεδονοβλαχική, σχεδιασθείσα και πρώτον είς το φως αχθείσα υπό Μιχαήλ Γ Μποϊατζή, διδασκάλου της ενταύθα απλοελληνικής σχολής. Βιέννη 1813.
Ο Μπογιατζής γεννήθηκε και ζούσε στη Βούδα, αλλά είχε και περιουσιακά στοιχεία στην Πέστη. Στη Βούδα εργαζόταν ως δάσκαλος της ελληνική γλώσσας.
Το 1813 εξέδωσε την πρώτη αρμάνικη (βλάχικη) γραμματική σε δύο γλώσσες, στα γερμανικά και στα ελληνικά. Δηλαδή το βιβλίο απευθυνόταν όχι μόνο στους βλάχους του εξωτερικού αλλά και σ'αυτούς στις βαλκανικές τους εστίες. Για τη γραφή των βλαχικών χρησιμοποίησε το λατινικό αλφάβητο.
Το βιβλίο ήταν η πρώτη βλαχική γραμματική με επιστημονικές αξιώσεις όπου συζητούνται θέματα φωνολογίας, ετυμολογίας και γραμματικής.

Το βιβλίο  επιχειρεί να ψαύσει την σεσκλιώτικη τοπικότητα. Το ενδιαφέρον για το Σέσκλο αυξήθηκε από τη διαπίστωση ότι απουσίαζε από τη βιβλιογραφία. Αν εξαιρέσουμε το προϊστορικό Σέσκλο που αναδείχτηκε σε σύμβολο μιας σημαντικής περιόδου, το ιστορικό Σέσκλο είναι άγνωστο. Γνωρίζουμε αποσπασματικά στοιχεία.
Η πρώτη προσπάθεια ήταν ερασιτεχνική και αφορούσε το βλάχικο γάμο, γραμμένη από έναν δεκετριάχρονο μαθητή Γυμνασίου στο Βόλο και δημοσιευμένη στο περιοδικό Λαογραφία(1963-64: 527-531).
Η δεύτερη καταγραφή λαογραφικού υλικού από το Σέσκλο πραγματοποιήθηκε στην περίοδο 14 Οκτωβρίου -29 Οκτωβρίου 1986 από την Βασιλική Φάτση, επιστημονική συνεργάτιδα του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών. Το χειρόγραφο της αποστολής βρίσκεται στα αρχεία του Κέντρου και αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο  περιλαμβάνει τα λαογραφικό υλικό του Σέσκλου και το δεύτερο αναφέρεται στον Άγιο Γεώργιο Βελεστίνου, το δεύτερο χωριό της λαογραφικής της αποστολής εκείνη τη χρονιά.