Επανέκδοση: Οι Μητροπόλεις και η Διασπορά των Βλάχων - Αστέριος Ι. Κουκούδης

Επανεκδόθηκε και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΖΗΤΡΟΣ, με μαλακό καπάκι, μικρότερο σχήμα και σαφώς πιο προσιτή τιμή, ο δεύτερος τόμος, Οι Μητροπόλεις και η Διασπορά των Βλάχων, της βραβευμένης από την Ακαδημία Αθηνών τετράτομης ενότητας "Μελέτες για τους Βλάχους" του Αστέριου Ι. Κουκούδη.

Με ορόσημο το 1769, το έτος της πρώτης «καταστροφής» της Μοσχόπολης, οι Βλάχοι ξεκινούν την πλέον βεβαιωμένη «Διασπορά» τους από το Νότο προς το Βορρά. Μεγάλες ή μικρότερες ομάδες εγκαταλείπουν το μητροπολιτικό τους χώρο στη ραχοκοκαλιά της Πίνδου, προς τον ορίζοντα των Βαλκανίων και ακόμη πιο πέρα. Πλημμυρίζουν τα μακεδονικά εδάφη, δημιουργώντας νέους οικισμούς στα ορεινά και παροικίες στις αναπτυσσόμενες πολιτείες. Φτάνουν στις πλαγιές της Ροδόπης, του Δυτικού Αίμου και τις πολιτείες της Βουλγαρίας. Εδραιώνουν εγκαταστάσεις στις πόλεις του Κοσόβου και της Σερβίας.

Περισσότερα...

Το Πάσχα στον Πίνδο. Κώστας Κρυστάλλης

Όλο το χειμώνα ο Πίνδος μένει βουβός, ήσυχος δεν ακούγεται καθόλου. Νομίζει κανείς, πως κοιμάται κάτω απ’ το παχύ κάτασπρο πάπλωμα των χιονιών, βυθισμένος σ’ έναν ύπνο ολοκλήρων μηνών.

Οι κάτοικοι των χωριών, που οι μισοί απ’ αυτούς είναι τσοπάνηδες, κατεβαίνουν τότε μαζί με τις οικογένειές τους στα χειμαδιά. Απ’ όσους μένουν εκεί, οι άνδρες, επειδή δεν έχουν καμιά δουλειά πάνω στις άγονες κορυφές του, ξενιτεύονται σε χώρες μακρινές, για να εξοικονομήσουν τα αναγκαία της ζωής.

Μένουν λοιπόν εκεί μερικοί γέροντες, απόστρατοι της βιοτικής πάλης, που ταράσσουν με τις πολύλογες συζητήσεις των τη μονότονη ερημιά των μεσοχωριών και τη σιγαλιά των χαγιατιών της κάθε εκκλησιάς, καθώς και αρκετές γυναίκες και κοπέλες.

Περισσότερα...

Τοπωνυμικό της Βλαχόφωνης (Καραγκούνικης) περιοχής της Ακαρνανίας

Γεωγραφική και Ιστορική επισκόπηση-Ιδίωμα
Οι Βλάχοι (Καραγκούνηδες) της Ακαρνανίας αποτελούν σήμερα τη νοτιότερη βλαχόφωνη γλωσσική ομάδα στην Ελλάδα αλλά και στον ευρύτερο βαλκανικό χώρο. Η γλώσσα τους διαφοροποιείται σε σημαντικό βαθμό από αυτή των υπόλοιπων Βλάχων και αποτελεί τυπικά και ουσιαστικά μία από τις διαλέκτους της Βλάχικης γλώσσας. Η διάλεκτος αυτή όμως συρρικνώνεται καθημερινά και βρίσκεται σήμερα ένα βήμα πριν την ολοκληρωτική εξαφάνισή της, τον γλωσσικό θάνατο. Είναι επείγουσα ανάγκη επομένως να καταγραφεί οτιδήποτε υλικό (ιδιαίτερα γλωσσικό) σχετίζεται με τη συγκεκριμένη διάλεκτο. Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και το βιβλίο αυτό το οποίο περιλαμβάνει μια συλλογή 230 μικροτοπωνυμίων, μακροτοπωνυμίων και οικωνυμίων της βλαχόφωνης περιοχής της Ακαρνανίας. Τα τοπωνύμια έχουν χαρακτηριστεί ως επιγραφές σκαλισμένες πάνω στο έδαφος. Η αξία επομένως καταγραφής τους είναι πάρα πολύ σημαντική. 

Περισσότερα...

Καλαρρύτες και Ποποβίτες ραφτάδες

Δεν είχα σκοπό να σας μιλήσω για τους Καλαρρύτες, το αρχοντοχώρι της Πίνδου. Πιέζω τον εαυτό μου να μη κουβεντιάζω πια γι’ αυτό γιατί αν αρχίσω δε σταματάω. Το ‘χω κληρονομημένο πατέρα, πάππου, προπάππου το κουσούρι, όπως εξάλλου όλοι οι Καλαρρυτιώτες να μιλάνε συνέχεια για τους Καλαρρύτες λες και δεν υπάρχουν άλλα δοξασμένα ορεινά χωριά στην Ήπειρο και την Ελλάδα.
Με ξέρουν Μαργαριτιώτη. Είμαι λόγω γέννησης και μάλιστα «φανατικός». Οι ρίζες όμως είναι εκεί ψηλά στης Πίνδου της κορυφές, στους Καλαρρύτες όπου είναι γεννημένοι ο πατέρας και η μάνα μου. Ραφτάδες οι Μπακαγιανναίοι (Τσαλέκιδες για να ξεχωρίζουν από τους Μπουρικιώτες, τον άλλο κλάδο των Μπακαγιανναίων), Αργυροχρυσοχόοι οι Σιαμαίοι. Το άλλο όμως μπορεί να ήταν αφού δεν ήταν κτηνοτρόφοι;

Περισσότερα...

Ψηφιακή η Πολιτιστική Κληρονομιά των Βλάχων

«Ψηφιακή» η Πολιτιστική Κληρονομιά των Βλάχων με τη συμβολή του Ιδρύματος ΕΓΝΑΤΙΑ Ηπείρου. Η πολιτιστική κληρονομιά των Βλάχων, όπως αυτή τεκμηριώθηκε και ψηφιοποιήθηκε με βάση το υλικό που διαθέτει το Ίδρυμα ΕΓΝΑΤΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ, είναι σήμερα στη διάθεση του εκπαιδευτικού κόσμου αλλά και όλων των ενδιαφερομένων σε όλο τον κόσμο. Παντρεύοντας την παράδοση με την τεχνολογία ανοίγουμε ένα παράθυρο προς τις ρίζες μας, τον πολιτισμό μας και επανακαθορίζουμε την πορεία μας στον κόσμο. Επισκεφτείτε τη Διαδικτυακή Πύλη που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του Έργου «Ψηφιοποίηση και Προβολή Υλικού του Ιδρύματος ΕΓΝΑΤΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» και υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Ε.Π. «Ψηφιακή Σύγκλιση» με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας & της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ανακαλύψετε την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά των Βλάχων και παρακολουθείστε δωρεάν μαθήματα τηλεκπαίδευσης. Σας περιμένουμε στο http://archives.epcon.gr. Η σελίδα βρίσκεται υπο διαρκή ενημέρωση και ανανέωση.