Προξενιό, Αρραβώνες (ισουσίρεα)
Όπως συνέβαινε σε όλους τις πληθυσμιακές ομάδες τον παλιό καιρό, έτσι και στους Βλάχους του Βερμίου ήταν δύσκολη η επαφή ανάμεσα στους νέους γιατί τα ήθη ήταν αυστηρά και οι ‘έξοδοι’ των νέων περιορισμένες. Περιπτώσεις να συναντηθούν οι νέοι, έστω και με φευγαλέες ματιές ήταν κάποια σημαντικά γεγονότα, όπως γιορτές, γάμοι και πανηγύρια.
Ακόμα επειδή εκείνο τον καιρό οι κοινωνικές τάξεις π.χ. κτηνοτρόφοι-εμποροβιοτέχνες ήταν κλειστές, ήταν πολύ δύσκολο να γίνει αρραβώνας ανάμεσα σε διαφορετικές τέτοιες τάξεις. Ωστόσο, τα κύρια κριτήρια επιλογής ήταν το καλό σόι, η ομορφιά, η τιμιότητα, η εργατικότητα, η νοικοκυροσύνη και γενικά η καλή ηθική και πνευματική κατάσταση των νέων και των οικογενειών τους. Οι γάμοι συνήθως δεν γινότανε με έρωτα και η δουλειά ξεκίναγε από το σόι του γαμπρού με προξενήτρα. Η γειτονιά έβλεπε το ερχομό της προξενήτρας κι έλεγε: Ούϊ!! Τρι ιου βα κάφτ' φιάτα = πωπω!! Για ποιόν θα ζητήσουν το κορίτσι!
Ήθη και έθιμα
Ερώτηση: Δεν είναι άδικο αυτό που κάνει ο Χάρος, δηλαδή να παίρνει τους ανθρώπους χωρίς σειρά και διακρίσεις;
Απάντηση: Θέλησε μια φορά να το κάνει αλλιώς, αλλά για δες την τιμωρία τ' από τον θεό.
«Μια φορά ο θεός έστειλε τον χάρο να πάρει την ψυχή της νύφης μιας οικογένειας. Σαν πήγε στο σπίτι άρχισαν τα μικρά της να κλαίνε και γι' αυτό η πεθερά της τον παρακάλεσε να πάρει αυτήν για να μην αφήσει η νύφη ορφάνια.
Ο Χάρος την άκουσε και πείρε την ψυχή της. Όταν πήγε στον Θεό τον ρώτησε γιατί δεν έφερε την νύφη. Αυτός έκατσε και του τα είπε. Τότε ο θεός τον καταράστηκε και έβγαλε αμέσως φτερά στα μάτια για να μην βλέπει και στα αυτιά για να μην ακούει.
Και από τότε ο Χάρος έγινε κουφός και γκαβός και γι' αυτό τους παίρνει χωρίς αράδα και χωρίς διακρίσεις όπως είχε πει και είχε γράψει ο Θεός.
Η περιοχή, οπου επιχωριάζουν τα περιγραφόμενα γαμήλια εθιμα των βλαχοφώνων, είναι η περιλαμβάνουσα τας επι της εν Θεσσαλία οροσειράς της Πίνδου νοτιοδυτικώς της Καλαμπάκας μέχρι της παλαιάς μεθορίου γραμμής είκοσι πέντε κώμας και κωμοπόλεις βλαχοφώνους, χωριζομένη δ' από Χασίων δια της δρυοφύτου κοιλάδος του Πηνειού. Και ήσαν μεν έτι πλείονα τα χωρία ταύτα, αλλά συν τω χρόνω, ένεκα διαφόρων αιτιών, απέβαλον το γλωσσικόν των ιδίωμα, αντικαταστήσαντα δια της ελληνικής. Ως κέντρον έλαβον την Γουδοβάσδαν (Καλομοίρα), χωρίον κείμενον πρός δυσμάς της Καλαμπάκας, εξάωρον αυτής απέχον παρά την κοιλάδα του Πηνειού. Τα δ' εμ αυτή τελούμενα κατά τον γάμον έχων υπ' όψει, περιγράφω ακριβώς κοινά παρά πάσι τούτοις έθιμα ενα γειναίς -αν όχι εν όλαις ταις λεπτομερείαις- γραμμαίς.
Βασίλειος Ι. Βήκας, Περιοδικό Λαογραφία, τόμος 4ος, έτη 1912-1913
Όλο το χειμώνα ο Πίνδος μένει βουβός, ήσυχος δεν ακούγεται καθόλου. Νομίζει κανείς, πως κοιμάται κάτω απ’ το παχύ κάτασπρο πάπλωμα των χιονιών, βυθισμένος σ’ έναν ύπνο ολοκλήρων μηνών.