Mε επιτυχία πραγματοποιήθηκε, το Σαββατοκύριακο 22 και 23 Ιανουαρίου, στη Θεσσαλονίκη,  η κοπή της πίτας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων.

Πριν την κοπή της πίτας (Κυριακή 23 Ιανουαρίου),  όπου συμμετείχαν Σύλλογοι Βλάχων απ’  ολόκληρη την Ελλάδα,  προηγήθηκε εκκλησιασμός στον ιερό ναό Παναγίας Δεξιάς.

Ο ναός κατακλείστηκε, μέσα κι έξω, από τα 700 μέλη των χορευτικών ομάδων, οι οποίες στη συνέχεια παρέλασαν, με τα λάβαρα να προηγούνται, έως την κατάμεστη αίθουσα τελετών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

 

Στο χορευτικό σχήμα του ανοικτού κύκλου, που απαντάται κατά κόρον στην Ήπειρο, διακρίνουμε στην κορυφή, στην αρχή του κύκλου, τον πρωτοχορευτή ή μπροστάρη.

Ο πρωτοχορευτής είναι αυτός που ελέγχει την κίνηση του κύκλου και είναι ο μόνος που έχει το ελεύθερο να κάνει τις φιγούρες που θέλει. Έτσι, μπορεί να κάνει παραλλαγές του βασικού βήματος, να χτυπήσει τα πόδια του ή να πηδήξει, να κάνει μια στροφή επιτόπου ή να λυγίσει τα γόνατα του, να χτυπήσει τα πόδια του κ.ά.Τα βήματα όλων είναι απλά και ζυγισμένα, έτσι ώστε τα σώματα των χορευτών να χορεύουν εναρμονισμένα, αλλά όχι ομοιόμορφα.
 
Με λίγα λόγια λοιπόν, ο πρωτοχορευτής εκφράζει μέσα στο χορό την ατομικότητα του, ενώ οι υπόλοιποι το συλλογικό πνεύμα. Στην παραδοσιακή κοινωνία έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης από το κοινωνικό σύμβολο, κάτι που αντανακλούσε όχι μόνο στο πρόσωπο του αλλά και στων συγγενών του. Ήταν αυτό που λέμε «ο λεβέντης».

 

Το δεύτερο και τελευταίο μέρος της εκπομπής «Εν Χορώ» που αναφέρεται στον «Βλαχόφωνο ελληνισμό», θα προβληθεί την Παρασκευή 28 Ιανουαρίου 2011, από τον τηλεοπτικό σταθμό «Ήπειρος TV1» των Ιωαννίνων.

Στις συνολικά τρεις περίπου ώρες των εκπομπών παρουσιάζονται στοιχεία της ιστορίας των βλαχόφωνων Ελλήνων, του γλωσσικού ιδιώματος, των εθίμων, του γάμου, της φορεσιάς, των χορών και τραγουδιών, της μαγειρικής και υφαντικής τέχνης, του νομαδισμού, της αρχιτεκτονικής, της διασποράς στον ελληνικό και βαλκανικό χώρο κ.α.

Παράλληλα πλούσιο φωτογραφικό υλικό και χοροί από το φετινό πανελλήνιο αντάμωμα διανθίζουν την εκπομπή, ενώ σημαντικοί προσκεκλημένοι καταθέτουν την άποψή τους για τα διαφορά στοιχεία που την συνθέτουν.
Το 2ο μέρος θα επαναληφθεί την Κυριακή 30 Ιανουαρίου στις 2.00 μμ.
Υπεύθυνοι παραγωγής είναι οι κκ Ηλίας και Δημήτρης Γκαρτζονίκας.

Ο δικτυακός τόπος της παραγωγής είναι: www.enxoro.gr και www.youtube.com/enxoro

Νταλιάνα.
Επίθετο βλάχικο, χαρισμένο από τον πατέρα στην κόρη του Αλεξάντρα, μια γυναίκα δυνατή, λεβέντισσα, όπως πολλές γυναίκες της υπαίθρου και όχι μόνο, τις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα.
Γυναίκες που κόντρα στις σκληρές κοινωνικές και ιστορικές συνθήκες της νιότης τους ή εξ αιτίας αυτών διαμόρφωσαν γρανιτένιο χαρακτήρα και θέληση ατσάλινη ώστε να υπερβούν την ίδια τους τη φύση και σε πείσμα της τσιγκούνας τύχης τους -πόλεμοι, κοινωνική κριτική, αδυσώπητη ενίοτε, οικονομικές στερήσεις- να μεγαλουργήσουν σε αυτό που ήταν το δικό τους μετερίζι παραδοσιακά, η οικογένεια. Η δημιουργία δεμένων και αγαπημένων πολυπληθών οικογενειών ήταν ο στόχος και η δικαίωση πολλών δυναμικών και ανήσυχων γυναικών τα «σφιχτά», από πολλές απόψεις, εκείνα χρόνια.
Η ιστορία εξελίσσεται σε ένα χώρο με ιδιαίτερα δύσκολο τρόπο ζωής τουλάχιστον τα πρώτα πενήντα χρόνια του προηγούμενου αιώνα. Ήταν ο τρόπος ζωής κάποιων βλαχόφωνων οικογενειών που, λόγω επαγγέλματος και καιρικών συνθηκών, αναγκάζονταν να μετακινούνται κάθε χρόνο από τα ορεινά, αφιλόξενα το χειμώνα για εκείνους και τα κοπάδια τους, στα πεδινά. Στη διαρκή αυτή «περιπέτεια», οι γυναίκες σύντροφοι και συνοδοιπόροι επωμίζονταν ένα μεγάλο κομμάτι των εργασιών και συμβίωναν τις αναπόφευκτες δυσκολίες.