Στο Περιβόλι και στην περιοχή του υπάρχουν σήμερα εννέα ναοί. Απ’ αυτούς μόνο δύο διατηρούνται στην αρχική τους μορφή. Πρόκειται για τον καθεδρικό Ναό του Αγίου Γεωργίου και το πρόσφατα αναστηλωμένο καθολικό της υστεροβυζαντινής Μονής του Αγίου Νικολάου . Όλοι οι άλλοι ναοί του οικισμού (Άγιος Παντελεήμονας -κτίστηκε αρχικά το 1703-, η Αγία Παρασκευή, ο Άγιος Αθανάσιος, ο Προφήτης Ηλίας, ο Άγιος Σωτήρας) μαζί με το ερημωμένο και λεηλατημένο καθολικό της Μονής της Αγίας Τριάδος (σώζεται επιγραφή με ένδειξη 1729) χρονολογούνται μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο καθώς όλοι τους καταστράφηκαν κατά την πυρπόληση του χωριού από τους Γερμανούς το 1943.
Θέματα που αφορούν εθνότητες, μειονότητες και γλωσσικά ιδιώματα θεωρούνται «ταμπού» στην Ελλάδα. Εκτός από την άγνοια που τα καλύπτει συνοδεύονται και από μεγάλες παρεξηγήσεις. Μια τέτοια παρεξήγηση συνοδεύει και τη λέξη «Βλάχος» που έχει καταντήσει να σημαίνει το χωριάτη, τον αγράμματο και τον άξεστο. Ελάχιστοι από μας γνωρίζουν ότι υπάρχει ένας ολόκληρος πολιτισμός πίσω από τη λέξη Βλάχος και ότι ακόμα πολλές από τις συνήθειές μας, τα έθιμα μας, αλλά και λέξεις που χρησιμοποιούμε καθημερινά έχουν να κάνουν με τους Βλάχους.
Η ιστορία μας, είναι γεμάτη από πολέμους, κατορθώματα, κατακτήσεις και επιτεύγματα πολιτισμού που μας κάνουν να νιώθουμε περήφανοι, αλλά ταυτόχρονα συστηματικά άδεια από θέματα που συνδέονται με όλους αυτούς τους λαούς και ερωτήματα όπως:
Ένα αξιόλογο πολιτισμικό υλικό το οποίο αποτυπώνει την Σαμαρίνα στις αρχές του προηγούμενου αιώνα (1911-1913) μέσα απο τον φωτογραφικό φακό των δύο Άγγλων περιηγητών Wace και Thompson, οι οποίοι την επισκέφτηκαν κατά τις αναφερόμενες χρονολογίες, εκδόθηκε απο τον Πολιτιστικό Σύλλογο Σαμαρίνας. Περιλαμβάνει ένα σύνολο 180 περίπου φωτογραφιών διαφόρων δραστηριοτήτων των κατοίκων της Σαμαρίνας τυπωμένο σε μια πανέμορφη έκδοση που προλογίζει ο κ. Αχιλλέας Λαζάρου.
Το λεύκωμα του Πολιτιστικού Συλλόγου Σαμαρίνας "Η Σαμαρίνα μέσα απο τον φακό των Wace & Thompson " διατίθεται στα βιβλιοπωλεία "ΠΑΙΔΕΙΑ" και απο τον Πολιτιστικό Σύλλογο στο τηλ. 6973722830
ISBN 978-960-89924-0-5
ISBN 13 9789608992405
Μία ενδιαφέρουσα μελέτη που αφορά την «Βλάχικη γλώσσα, ή το Ελληνοβλαχικό Ιδίωμα» , όπως το ονομάζει ό ίδιος, μας καταθέτει ο Λεωνίδας Ζ. Τζημοζιώγας.
Το πόνημα αυτό , αν και απόλυτα γλωσσικό, λεξιλογικό, είναι απότοκο πόνου μη επαγγελματία φιλολόγου, αλλά πολιτικού μηχανικού Τ.Ε, στο οποίο όμως αποτυπώνεται η φιλομάθεια του και η διατριβή του με την ελληνική και παγκόσμια λογοτεχνία, αλλά και η « ενδεδειγμένη και άκρως επωφελής γλωσσομάθεια του μαζί με την χρήση βοηθημάτων, που αγνοούνται ακόμη και από ειδικούς , όπως ΤΟ Λατινο-Ιταλικό ετυμολογικό Λεξικό NOMEN Campanini – Carboni, ενδυναμώνουν το ενδιαφέρον της συγραφικής συμβολής του, με το ενδεχόμενο οποιασδήποτε δυσπυστίας και παντοίων επιφυλάξεων, αφού περίπου τα πάντα τείνουν να αναχθούν στην Ελληνική Γλώσσα»… όπως σημειώνει ο Αχιλλέας Γ. Λαζάρου, στον πρόλογο του βιβλίου.
Διαβάστε κάποια στοιχεία απο το βιβλίο απο ένα άρθρο του κ. Μιχάλη Πλίτση