Μέχρι και τη δεκαετία του 1960 πολλά Συρρακιωτόπoυλα στον κάμπο της Άρτας είχαν ως μητρική τους γλώσσα τα βλάχικα.
Με μεγάλη και πανθομολογούμενα ξεχωριστή επιτυχία ολοκληρώθηκε το 28ο Αντάμωμα των Βλάχων, που διεξήχθη στο Δήμο Καλαμπάκας από τις 28 Ιουνίου έως και την 1η Ιουλίου 2012. Το 28ο Αντάμωμα ήταν αφιερωμένο στον καταγόμενο από την Καστανιά Καλαμπάκας «πολύπλευρο νου», το λόγιο, κληρικό και ιατροφιλόσοφο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού Διονύσιο Πύρρο τον Θετταλό (1774-1853). Την ευθύνη της διοργάνωσης και διεξαγωγής του Ανταμώματος είχαν η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων, ο Δήμος Καλαμπάκας, κι ο Πολιτιστικός Σύλλογος Καστανιάς. Τη διοργάνωση στήριξαν η Περιφέρεια Θεσσαλίας καθώς και οι Σύλλογοι των βλαχοχωριών του Δήμου Καλαμπάκας μέλη της ΠΟΠΣΒ.
Αγαπητοί Συμπατριώτες, Βρούτς Αρμάνιοι, ΑΡΜΑΝΑΜΕ Γκίνι ανταμουσίμου! Κου μάρι χαράου β’ αδιξέσκου άσιντζα λα όπτου σπρα γίνγκιτσεα. Αντάμουσε α Αρμάνιλορ ντι του Ελλάδα, αντρεάπτα έστανου Καλαμπάκα, λα Μετέορλι α πίστιεϊ ανοστριέϊ, του βάτρα ανοάστρα ντι ντάϊμα, του Μάρεα Βλαχίε, βέκλιλου λεάγκανου ανόστρου. Νόϊ Αρμάνιλι αβέμου λεάγκανου σι βάτρα ντι του σοάρτε. Σούντου χοάριλι ανοάστρι του Θεσσαλίε, Ήπειρου σι Μακεδονίε.
Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζω απόψε στο 28ο Αντάμωμα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων στην Καλαμπάκα, στα Μετέωρα της πίστης μας, στη διαχρονική εστία και κοιτίδα μας, στη βυζαντινή Μεγάλη Βλαχία, το απώτατο λίκνο μας. Το εφετινό μας αντάμωμα είναι ξεχωριστό, διότι φιλοξενεί την 1η πανηγυρική Συνδιάσκεψη της Παγκόσμιας Βλαχικής Αμφικτιονίας.
ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ
"Φύλαγέ μου, Θεέ μου, τουλάχιστον όσα έχουν πεθάνει" Κική Δημουλά, Ακαδημαϊκός
Οι άνθρωποι είναι οι μνήμες τους. Δίχως μνήμη, ο άνθρωπος θα ήταν απλώς μία ακόμη ψηφίδα στο μωσαϊκό της πανίδας του κόσμου, θα ήταν ένας απλός τροφοσυλλεκτικός οργανισμός με στόχο την αυτοσυντήρησή του, έως ότου κλείσει τον βιολογικό του κύκλο.
Μνήμη λοιπόν, δηλαδή η ικανότητα του εγκεφάλου να διατηρεί γνώσεις ή εντυπώσεις και να τις ανακαλεί, όταν και όποτε θέλει, για να αναπλάθει πληροφορίες ή εμπειρίες. Μνήμη λοιπόν, η μητέρα της σοφίας κατά τον Αισχύλο, η σωτηρία των αισθήσεων κατά τον Πλάτωνα, η βίγλα η αψηλή στα φρένα μας κατά τον Νίκο Καζαντζάκη, η ιδιωτική λογοτεχνία του κάθε ανθρώπου κατά τον Άλντους Χάξλεϋ.