Τα Αργκουτσιάρια στην Κλεισούρα Καστοριάς

Τα Αργκουτσιάρια στην Κλεισούρα ΚαστοριάςΈνα έθιμο στενά δεμένο με την Κλεισούρα είναι τα αργκουτσιάρια (argutsiarli) και τελείται ανήμερα της Πρωτοχρονιάς. Τα αργκουτσιάρια σηματοδοτούν το χαρακτήρα της Κλεισουριώτικης Πρωτοχρονιάς και συνδυάζουν το ηρωικό στοιχείο με την πανάρχαια διονυσιακή τελετή.
Το δρώμενο αυτό διατηρεί πάντα το παλιό τυπικό και κάθε χρόνο σκορπά ρίγη σιγκίνησης στους παλιούς αλλά και τους νέους, που το κάνουν δική τους υπόθεση. Γλωσσολογικά, αν προσπαθήσει κανείς να βρει την ετυμολογία της λέξης, ίσως θα πρέπει να αποδεχτεί ως ρίζα την λατινική λέξη ROGATOR (= ζητιάνος) και το ρήμα της βλάχικης γλώσσας rogu ή arogu που σημαίνει παρακαλώ, δέομαι. Η λέξη ίσως προέρχεται και απ’ την λατινική RUGA (= ρυτίδα προσώπου) και το ρήμα RUGOARE (= ρυτιδούμαι, ασχημίζω), που στα βλάχικα μεταπλάστηκαν σε RUGA-TSI-ARE (= αυτός που έχει ρυτιδωμένο πρόσωπο). Πράγματι, παλαιότερα, η ομάδα των μεταμφιεσμένων ανδρών περιφερόταν στους δρόμους τον χωριού χορεύοντας και μαζεύοντας φαγητά, γλυκά ή χρήματα που στο τέλος τα κατανάλωναν σε κοινό γλέντι ( σήμερα διατηρούνται ελάχιστα κατάλοιπα αυτής της πράξης). 

Τα Κλείδωνα στη Σαμαρίνα

Το έθιμο του Κλήδονα στη ΣαμαρίναΈθιμο Γυναικών
Τα κλείδωνα γιορτάζονται μόνο από γυναίκες, στις 23 και 24 Ιουνίου. Οι κοπέλες χωρίζονταν σε δυο ομάδες στον πάνω και κάτω μαχαλά. Κάθε ομάδα είχε μια κοπέλα ντυμένη σαν νύφη που κρατούσε ένα γκιούμι στο οποίο κάθε κοπέλα έβαζε ένα λουλούδι πάνω στο οποίο έδεναν ένα κόσμημα. Και όλες μαζί οι κοπέλες τραγουδώντας πήγαιναν σε τρεις βρύσες του χωριού και γέμιζαν το γκιούμι με νερό.

Να βάλουμε τα κλείδωνα τώρα τ` Αγιαννιού (το Μαϊ, Μαϊ)
να μπουν καλά, να μπουν χρυσά, να μπουν μαλαματένια.

Σαν έρθει η Ανθίτσα για νερό,
νερό να μη τη δώσετε
μόνο να τη ξετάσετε,
Ανθίτσα ποιον αγαπάς
τον Γιάννη τον πραματευτή.

Ο Αρραβώνας στη Σαμαρίνα

Γάμος στη Σαμαρίνα (1928)Στα παλιά χρόνια οι αρραβώνες και οι γάμοι γινόταν με έναν ιδιαίτερο τρόπο στη Σαμαρίνα. Οι αρραβώνες γινόταν με προξενιό. Ο προξενητής μιλούσε τις δυο οικογένειες που αφορούσε το προξενιό και μαζεύονταν όλοι μαζί για να μιλήσουν.
Η προίκα της νέας ήταν διάφορα υφαντά π.χ. φλοκάτες, κιλίμια, βελέντζες...Τα νέα μαθαίνονταν γρήγορα στο χωριό.
Η επίσημη τελετή των αρραβώνων γινόταν άλλη μέρα. Ο γαμπρός με τα μπρατίμια και τους συγγενείς του πήγαιναν στο σπίτι της νύφης. Πρώτος άρχιζε την κουβέντα ο προξενητής και έλεγε «ήρθαμε και ζητούμε την κόρη σας για νύφη στον….» οι γονείς είχαν συμφωνήσει από πριν άλλα όλα αυτά γινόταν τυπικά. Με την συγκατάθεση των γονιών της νύφης άρχιζαν τα τραγούδια. Συνέχεια είχε η ανταλλαγή των δακτυλιδιών μέσα σε ένα πιάτο με άσπρη κορδέλα στο κάθε δαχτυλίδι. Ο προξενητής ασπαζόταν πρώτος τις βέρες και στη συνέχεια το πιάτο ασπαζόταν από όλους τους παρευρισκομένους. Η νύφη φιλούσε πρώτα το χέρι του πεθερού , της πεθεράς και στη συνέχεια όλους όσοι βρισκόταν στην τελετή. Στο διάστημα αυτό γινόταν κεράσματα γλυκού, κρασιού, μεζέδων κ.α., πάντοτε από φίλες της νύφης και ανύπαντρες. 

Αδελφοποιΐα (αδελφοποιτοί - βλάμηδες)

Κεφαλόβρυσο Γαμπρός και κουμπάρος, photo Margaret HasluckΑδελφοποιΐα είναι η δημιουργία αδελφικού δεσμού μεταξύ δύο ή και περισσοτέρων ατόμων με κάποια μαγική πράξη ή θρησκευτική λειτουργία. Μετά την αδελφοποίησή τους τα άτομα αυτά έχουν ιερή υποχρέωση να αλληλοβοηθούνται σ’ όλη τους τη ζωή. Ο δεσμός τους δεν είχε όρια. Σε περίπτωση που ο ένας από τους δύο έπεφτε θύμα εγκληματικής πράξης ο άλλος είχε την υποχρέωση να ανταποδώσει το κακό, να πάρει πίσω το αίμα του αδελφοποιού του.
Η αδελφοποιΐα είναι έθιμο από τα πολύ παλιά χρόνια και γνωστό σε πάρα πολλούς λαούς. Από σχετικές πληροφορίες γνωρίζουμε πως ήταν έθιμα των Λυδών, των Σκυθών, των Θρακών, των Γερμανών και των Κελτών. Σήμερα είναι γνωστό το έθιμο σ’ όλες τις Ηπείρους. Για τους αρχαίους Έλληνες και τους Ρωμαίους δεν υπάρχουν πειστικές πληροφορίες για την ύπαρξη του εθίμου. Οι φιλίες των Αχιλλέα-Πατρόκλου και Δάμωνα-Φεντία δε θεωρούνται αποδεικτικά στοιχεία για την ύπαρξη του εθίμου.

Αναζήτηση