Διασπορά των Βλάχων

Η ειδική αναφορά στη Λάιστα¹⁹¹ δεν γίνεται τυχαία. Οι Βλάχοι¹⁹² μετανάστες του χωριού αυτού ήταν οι πρώτοι Χριστιανοί που εγκαταστάθηκαν, στα νεώτερα χρόνια, στην περιοχή του Σαρή Σαμπάν (σημ. Χρυσούπολη), όπου υπήρχε μόνο ένα χριστιανικό ελληνόφωνο χωριό, το Καγιά Μπουνάρ (σημερινή Πετροπηγή).

Στα τέλη του 17ου αιώνα οι βορειότερες περιοχές της Βαλκανικής αναστατώνονται από τις συγκρούσεις των Αψβούργων και των Οθωμανών. Ο αυστριακός στρατός πήρε το Βελιγράδι και έφτασε μέχρι τον άνω ρου του Αξιού.

Στο κείμενο που ακολουθεί επιχειρείται μια συνολική, αν και συνοπτική, παρουσίαση των ελληνικών εμπορικών μεταναστεύσεων στην Κεντροανατολική Ευρώπη από τον 17ο έως τον 19ο αιώνα.

Αντικείμενο του κείμενου αυτού αποτελούν οι Γαρδικιώτες Βλάχοι των Τρικάλων. Ο όρος «Γαρδικιώτες» προέρχεται από το όνομα του χωριού καταγωγής της ομάδας, το ορεινό Γαρδίκι του Άνω Ασπροποτάμου (Κεντρική Πίνδος/Αθαμανικά Όρη).