Εκτός από το Συρράκο και τους Καλαρρύτες τα οποία έχουν ανακηρυχθεί διατηρητέοι οικισμοί, υπάρχει και το Ματσούκι. Είναι το τρίτο βλαχοχώρι των Τζουμέρκων, όπου οι κάτοικοι συνεχίζουν να μιλάνε βλάχικα όπως και ελληνικά. Το Ματσούκι ίσως να μην έχει τη φήμη των άλλων δύο χωριών, αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν έχει ενδιαφέρον.

Ο στενός δρόμος ανηφορίζει στις απότομες πλαγιές της Κακαρδίτσας (2.429 μ.) μέχρι να καταλήξει στο χωριό, το οποίο έχει λιγότερη πέτρα από τα άλλα δύο χωριά, αλλά περισσότερους κατοίκους τον χειμώνα, μέχρι και δημοτικό σχολείο!

Οι Καλαρρύτες Βρίσκονται στις δυτικές πλαγιές της γεωτεκτονικής ζώνης της οροσειράς της Πίνδου του Νομού Ιωαννίνων στην Ήπειρο, σε υψόμετρο 1200 μ. Εντάσσονται γεωγραφικά στην περιοχή των Τζουμέρκων. Το κύριο στοιχείο της περιοχής είναι οι ορεινοί όγκοι που περιβάλλουν την κοινότητα, δηλαδή του Περιστερίου (Λάκμος) 2285 μ. και των Τζουμέρκων (Αθαμανικά όρη) 2429 μ. Οι Καλαρρύτες είναι κτισμένοι στο χείλος της απότομης χαράδρας που καταλήγει στον ποταμό Καλαρρύτικο, σε υψόμετρο 1200 μ.
Το κλίμα της περιοχής χαρακτηρίζεται από τον ψυχρό έως δριμύ και παρατεταμένο χειμώνα, σύντομη άνοιξη και από θερμό, πλούσιο σε Βροχές καλοκαίρι, με παρατεταμένο φθινόπωρο. Το χαρακτηριστικό γνώρισμα των Καλαρρυτών είναι το ξηρό, χωρίς καθόλου υγρασία, κλίμα τους.

Ο Νικόλαος Σιώκης, καταγόμενος από την Κλεισούρα, περίφημο βλαχοχώρι της Καστοριάς (γνωστό και ως Βλαχοκλεισούρα), επιστρέφει στον τόπο καταγωγής του παρουσιάζοντας σε έναν καλαίσθητο τόμο περιεκτική μελέτη του για την εξέλιξη της ενδυμασίας των κατοίκων της Κλεισούρας (Ενδυμασία και κοινωνία στην Κλεισούρα Καστοριάς. Μελέτη βασισμένη σε φωτογραφικά τεκμήρια) κατά τα τέλη του 19ου αιώνα και το πρώτο μισό του 20ού(σελ. 7-27), στηριζόμενη σε πλούσιο φωτογραφικό υλικό που αποτελείται από 473 φωτογραφίες.
Συγγραφέας μιας διδακτορικής διατριβής στην Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ με θέμα Η πνευματική ζωή στην Δυτική Μακεδονία: Η Κλεισούρα κατά τον 19ο αιώνα επί τη βάσει ανέκδοτων εκκλησιαστικών κωδίκων, εγγράφων και λοιπών πηγών (Θεσσαλονίκη 2010) εργάστηκε επί πολλά έτη (και συστηματικότερα από το 2004) με στόχο τη συλλογή του υλικού από αρχεία φωτογράφων της περιοχής και κυριότερα από πολυάριθμες οικογένειες Κλεισουριωτών εγκατεστημένες κυρίως στη Θεσσαλονίκη και αλλού.

Όλο το χειμώνα ο Πίνδος μένει βουβός, ήσυχος δεν ακούγεται καθόλου. Νομίζει κανείς, πως κοιμάται κάτω απ’ το παχύ κάτασπρο πάπλωμα των χιονιών, βυθισμένος σ’ έναν ύπνο ολοκλήρων μηνών.