Οικονομία, επαγγέλματα, θρησκεία, εκκλησιαστικά μνημεία κ.α
Στο ορεινό βλαχοχώρι Νυμφαίο της Μακεδονίας, σε υψόμετρο 1.350 μέτρων, υπάρχει μεγάλο δημόσιο ρολόι, με εξωτερικές όψεις που έχουν διάμετρο ενός μέτρου στις τέσσερις πλευρές του πύργου της επιβλητικής Νικείου Σχολής και φέρουν το όνομα ΩΜΕΓΑ και ΜΠΟΥΡΛΑ.
Οι ορεινοί οικισμοί της Δυτικής Μακεδονίας παρουσιάζουν ανάπτυξη της κοπαδιάρικης κτηνοτροφίας από τον 16ο αιώνα (Τσότσος 2011), η οποία, μέχρι και τον 20ό αιώνα, αποτέλεσε βασικό στοιχείο της τοπικής οικονομίας, καθώς γύρω από αυτήν αναπτύσσονταν και άλλες δραστηριότητες, όπως η επεξεργασία και διακίνηση κτηνοτροφικών προϊόντων, που οδήγησε στην ανάπτυξη του εμπορίου και των συναλλαγών με τον ευρύτερο χώρο.
Η λαϊκή τέχνη σ’ όλες της τις μορφές ασκούσε και ασκεί ιδιαίτερη γοητεία για την πρωτοτυπία της και την πηγαία έμπνευσή της. Περιζήτητοι ήταν οι κάτοικοι ορισμένων περιοχών της Ηπείρου, οι οποίοι είχαν αποκτήσει ειδικότητα σε ορισμένες μορφές της.
Στ' απότομα και απόκρημνα αντερείσματα των δυτικών πλευρών της Πίνδου, πάνω σε βράχους κοφτερούς και αγρίους, πού κάνουν το ανέβασμα εξαιρετικά δύσκολο κι επικίνδυνο, στα όρια της Ηπείρου προς τη Θεσσαλία βρίσκεται εγκατεστημένο σε υψόμετρο περίπου 1200 μ. το ιστορικό κεφαλοχώρι Καλαρρύτες.
Πριν χρόνια μαζί με διάφορα έγγραφα και παλαιά βιβλία, ήρθε στα χέρια μου και ένας μικρός αριθμός από τσαλακωμένα και ποντικοφαγωμένα σκόρπια μονόφυλλα. Τα κιτρινισμένα από το χρόνο και λιγδιασμένα από τη χρήση χαρτιά και οι χαραγμένοι πάνω τους λογαριασμοί με την μικρή πυκνή γραφή τους τράβηξαν αμέσως την προσοχή μου.
Αποτιμώντας το έργο του Κ. Κρυστάλλη ένας παλαιότερος μελετητής και εκδότης του, ο Μ. Περάνθης, παρατηρούσε ότι ο ποιητής αυτός κατόρθωσε με τον θάνατό του να προσελκύσει το ενδιαφέρον των κριτικών σε βαθμό που δεν το πέτυχαν «άλλοι ανώτεροι του» [2] .