Ο Σύλλογος Βλάχων Θέρμης - Τριαδίου «ο Άγιος Νικόλαος» θα παρουσιάσει το νέο βιβλίο της δασκάλας Κούλας Λέντζιου Τρίκου, το «ΛΕΞΙΚΟ ΑΡΩΜΑΝΙΚΗΣ (ΒΛΑΧΙΚΗΣ) ΓΛΩΣΣΑΣ» των Βλαχόφωνων Ελλήνων των Μ. ΛΙΒΑΔΙΩΝ Πάικου Κιλκίς, στις 30 Νοεμβρίου 2014, ημέρα Κυριακή και ώρα 5.30 μ.μ., στην αίθουσα θεάτρου του Πολιτιστικού Κέντρου του Δήμου Θέρμης.
Μέχρι σήμερα το ρήμα της Αρωμουνικής (=Κουτσοβλαχικής) εξεταζόταν από κοινού με τα λοιπά συστήματα της γλώσσας(=μέρη του λόγου) σε μελέτες πού αφορούσαν την λατινογενή αυτή γλώσσα. Με την παρούσα μελέτη αποσκοπούμε σε μια συστηματική κι όσο γίνεται εξαντλητική ανάλυση του ρήματος της Αρωμουνικής. Ουσιαστικό μας εφόδιο στάθηκε η μητροδίδακτη γνώση της Αρωμουνικής, σημαντική όμως υπήρξε και ή συμβολή του υλικού πού συγκεντρώσαμε στα διάφορα βλαχοχώρια. Το υλικό αυτό μας βοήθησε στην επαλήθευση γλωσσικών πληροφοριών που αντλήσαμε από την υπάρχουσα βιβλιογραφία, καθώς και στην επισήμανση νέων στοιχείων για το ρήμα της Αρωμουνικής, πού δεν είχε ανακαλύψει ή έρευνα.
Στην παρούσα μελέτη μας, πέρα από την δομική ανάλυση του ρήματος της Αρωμουνικής, επιχειρούμε να δώσουμε την πρώτη ολοκληρωμένη, πιστεύουμε, εικόνα του. Για τον σκοπό αυτόν προβαίνουμε κατ' αρχάς σε ανάλυση της δομής εξετάζοντας τα μορφήματα, δηλαδή τα συστατικά στοιχεία του ρήματος της Αρωμουνικής και την λειτουργία τους. Στο κεφάλαιο αυτό βασικό βοήθημα είχαμε το αντίστοιχο έργο του Γ. Μπαμπινιώτη «Το ρήμα της Ελληνικής (Δομικαί εξελίξεις και συστηματοποίησις του ρήματος τής Ελληνικής)». Διαβάστε online ή κατεβάστε
Αντώνιος Δ. Μπουσμπούκης, Αθήνα 1982
Η ονομασία του χωριού
Τις τελευταίες δεκαετίες για τις ονομασίες του χωριού έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις. Ο Καθηγητής κ. Ιωάννης Β. Κογκούλης αναφέρει τα ακόλουθα:
Το χωριό έχει δύο ονόματα, ένα καθαρά ελληνικό και ένα αρωμουνικό και ελληνικό. Η καθαρά ελληνική ονομασία του είναι Λάκκα και η αρωμουνική και ελληνική Λάϊστα. Μάλιστα στα αρωμουνικά χρησιμοποιούμε την ελληνική ονομασία, ενώ στα ελληνικά την αρωμουνική και ελληνική. Για παράδειγμα, «noi him din Lakka» σημαίνει: «είμαστε από τη Λάκκα, τη Λάιστα». Η ονομασία Λάκκα συναντιέται και σε άλλα χωριά. Έτσι λόγου χάρη, έχουμε τη Λάκκα Σουλίου, Πατρών, Κερκύρας κ.ο.κ. και σχετίζεται με την τοποθεσία, αφού λάκκα ή λάκκες ή ξανοίγματα είναι μέρη που περιβάλλονται από δασικές εκτάσεις, ακαλλιέργητες ή καλλιεργήσιμες.
Η ονομασία Λάιστα είναι αρωμουνική ως προς το πρώτο μέρος και ελληνική ως προς το δεύτερο, αφού η λέξη είναι σύνθετη. Όσοι γνωρίζουν την αρωμουνική διάλεκτο, μπορούν εύκολα να το καταλάβουν.
“1884 ιουλίου 27. σιμίοσι κάνο ότι σίμερον κλέφτες άρπαξαν τι
Δούκο του Κουλάκι κε τι Λινούσιο του Θοδορί.
Ιουλίου 31. ι κλέφτες ίταν σααρκατσιάνι κε από δικί μας πατριότε
ο γιόργι ντάλας κε ο φλέγκας κε ο γιφτοστρατίς με τι μεγάλι σι-
μουρία ο ντουνιάς δε βγένι ντιπ όξο. Μόνο τασκέρια γιρίζουν.”
Για τον Φλέγκα ούτε είχαμε ακούσει ούτε είχαμε διαβάσει τίποτε. Αποταθήκαμε στον κ. Ευάγγελον Αβέρωφ-Τοσίτσαν, που είχε ακούσει γι αυτόν, όχι βέβαια από τη θεία του τη Βασιλαρχόντισσα (=Βασίλισσα κι αρχόντισσα), γιατί όσες φορές τη ρωτούσε ταραζόταν και ερχόταν σε άσχημη κατάσταση με την ανάμνηση αυτής της μεγάλης δοκιμασίας, αλλά από πρόσωπα πάλι συγγενικά:
Οι αρχοντάδες του Μετσόβου καθόντανε στο Κουλτούκι, όπου όχι μόνο απαγορευόταν να μπουν άνθρωποι της δεύτερης τάξης σ' εκείνη την πλατεία, αλλά και να περάσουν ακόμα απ' τον διπλανό δρόμο.