Το παράδειγμα της Κρανιάς Ασπροποτάμου1
Η Κρανιά Ασπροποτάμου, περισσότερο από σημείο στο χάρτη -γεωγραφικά συγκεκριμένη θέση-, ένα από τα χωριά δηλαδή που συγκροτούνται, μετατοπίζονται, παρακμάζουν και ανασυγκροτούνται στη διάρκεια του ιστορικού χρόνου, είναι πρώτα από όλα ένας βιωμένος, ένας κοινωνικοποιημένος χώρος.
Εκτός από το Συρράκο και τους Καλαρρύτες τα οποία έχουν ανακηρυχθεί διατηρητέοι οικισμοί, υπάρχει και το Ματσούκι. Είναι το τρίτο βλαχοχώρι των Τζουμέρκων, όπου οι κάτοικοι συνεχίζουν να μιλάνε βλάχικα όπως και ελληνικά. Το Ματσούκι ίσως να μην έχει τη φήμη των άλλων δύο χωριών, αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν έχει ενδιαφέρον.
Ο στενός δρόμος ανηφορίζει στις απότομες πλαγιές της Κακαρδίτσας (2.429 μ.) μέχρι να καταλήξει στο χωριό, το οποίο έχει λιγότερη πέτρα από τα άλλα δύο χωριά, αλλά περισσότερους κατοίκους τον χειμώνα, μέχρι και δημοτικό σχολείο!
Οι Καλαρρύτες Βρίσκονται στις δυτικές πλαγιές της γεωτεκτονικής ζώνης της οροσειράς της Πίνδου του Νομού Ιωαννίνων στην Ήπειρο, σε υψόμετρο 1200 μ. Εντάσσονται γεωγραφικά στην περιοχή των Τζουμέρκων. Το κύριο στοιχείο της περιοχής είναι οι ορεινοί όγκοι που περιβάλλουν την κοινότητα, δηλαδή του Περιστερίου (Λάκμος) 2285 μ. και των Τζουμέρκων (Αθαμανικά όρη) 2429 μ. Οι Καλαρρύτες είναι κτισμένοι στο χείλος της απότομης χαράδρας που καταλήγει στον ποταμό Καλαρρύτικο, σε υψόμετρο 1200 μ.
Το κλίμα της περιοχής χαρακτηρίζεται από τον ψυχρό έως δριμύ και παρατεταμένο χειμώνα, σύντομη άνοιξη και από θερμό, πλούσιο σε Βροχές καλοκαίρι, με παρατεταμένο φθινόπωρο. Το χαρακτηριστικό γνώρισμα των Καλαρρυτών είναι το ξηρό, χωρίς καθόλου υγρασία, κλίμα τους.
Ιστορικά στοιχεία.
Είναι γνωστό ότι μέχρι σήμερα, το όποιο ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας, ελληνικής και ξένης, είχε πάντα ως επίκεντρο τον γεωγραφικό χώρο των μητροπολιτικών εγκαταστάσεων των Βλάχων (Δυτική και Κεντρική Μακεδονία, Ήπειρος, Θεσσαλία, Αλβανία), και πολύ λιγότερο τους χώρους της μετεγκατάστασής των. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, η σχετική βιβλιογραφία και η δημοσιευμένη έρευνα, στην οποία θα μπορούσε να ανατρέξει κανείς για να αντλήσει στοιχεία για την παρουσία των Βλάχων στον χώρο της Ανατολικής Μακεδονίας, και ειδικότερα για το χωριό Καλύβια του “Λαϊλιά” να είναι σχεδόν ανύπαρκτη.
Σελίδα 7 από 14
