Τραγούδια - Χοροί

Στοιχεία Χρονικού της Σαμαρίνας περιέχονται διάσπαρτα σε διάφορα δημοσιεύματα υπεραιώνιας διάρκειας και ιδίως στο δίτομο του Weigand ⁽¹⁾ των Wace – Thomsson ⁽²⁾ , Αθ. Βακαλόπουλου ⁽³⁾, Θεόδ. Σαράντη ⁽⁴⁾ , Ν. Hammand ⁽⁵⁾ , Ελευθερίας Νικολαϊδου ⁽⁶⁾, Πρακτικά του πρώτου Επιστημονικού Συμποσίου Σαμαρίνας, Αθ. Παπαδημητρίου ⁽⁷⁾, Μηροπολίτου Γρεβενών Σεργίου Σιγάλα ⁽⁸⁾, συναφή δε η και καίρια επικουρικά των J. Civic, C. Poghirc κ.α.
Για την οικονομία του χρόνου ο λόγος περιορίζεται στον τελευταίο, που είναι σύγχρονος μας Ρουμάνος , καθηγητής των Πανεπιστημίων Βουκουρεστίου και Bochoum της Γερμανίας, συνάμα δε Γενικός Γραμματέας του Ινστιτούτου Ρουμανικών Σπουδών « Κάρολος ο Α΄» στο Παρίσι.

Στις τελευταίες δεκαετίες, ένα σύνθημα φιλοξενούνταν στους τοίχους της Αθήνας που προκάλεσε την αντίδραση συλλόγων βλαχόφωνων, καθώς θεωρούσαν ότι αυτό αμφισβητούσαν από τη μια μεριά την εθνολογική τους συνείδηση και από την άλλη υποτιμούσε και διακωμωδούσε τον πολιτισμό και την προσφορά τους, δεδομένου ότι η Αθήνα είναι γεμάτη από ιδρύματα που χτίστηκαν και λειτουργούν με διαθήκες βλάχων εμπόρων και επιχειρηματιών. Το σύνθημα «έξω οι βλάχοι από την Αθήνα» έθετε το βλάχικο ζήτημα του παρελθόντος με άλλους όρους, εντασσόταν στη συνθηματολογία των τοίχων που αργότερα έκανε την εμφάνισή της στους τοίχους και αφορούσε μετανάστες από την Ανατολή, την Αφρική και τα Βαλκάνια(Αλβανούς), ή αποτελούσε μέρος της συζήτησης για το νεοελληνικό πολιτισμό, στοιχεία του οποίου αποτυπωνόταν στην οικιστική οργάνωση της πόλης, ιδίως της Αθήνας στη μεταπολεμική περίοδο ;

Αγαπητοί προσκεκλημένοι, εκλεκτοί φίλοι Αρμάνοι και Αρμάνες – επιτρέψτε μου, κάνοντας μια μικρή ιστορική παρεμβολή, να σας αποκαλέσω - σε πείσμα κάποιων κύκλων -γνήσιους απογόνους του Πρωτοελληνικού φύλου των Αιολοδωριέων Μακεδόνων, που κατοικούσαν πολύ πριν τον Τρωικό πόλεμο αυτή τη γη, που ονομάζονταν τότε, όχι Ελλάδα ή Γραικία ακόμη, αλλά «Αρεία γη» ή «Αρειάνα μπαέντα» για τους ξένους, εξού και η πιθανή ονομασία «Άρμ’νιοι».

Η εισήγησή μου για την περιοχή των δύο χωριών, θα έχει αναφορά κατά κύριο λόγο στο Συρράκο Ιωαννίνων, αφού λόγω της καταγωγής από αυτό και της χρόνιας ενασχόλησης με την καταγραφή στοιχείων του Λαϊκού Πολιτισμού του, μου αλλά χάριν συντομίας, η πιο τεκμηριωμένη παράθεση των στοιχείων που αφορούν σ’ αυτό, θεωρώ ότι θα βοηθήσει να κατανοηθεί καλύτερα η ιδιαιτερότητα της χορευτικής παράδοσης της περιοχής που αναφερόμαστε, σε σχέση με άλλες της Ηπείρου και της χώρας.
Άλλωστε, σε γενικές γραμμές, τα στοιχεία που αφορούν στην ιδιαιτερότητα των χορών στα δύο χωριά, στην συντριπτική τους πλειοψηφία είναι ίδια. 
Ο παραδοσιακός χορός δεν μπορεί να θεωρηθεί αποκομμένος και να εξεταστεί ξεχωριστά από ένα σημαντικό αριθμό στοιχείων που προκάλεσαν την ανάγκη ύπαρξής ή εξέλιξής του, όπως π.χ. την γενικότερη δομή της κοινωνίας, τις κοινωνικές- οικονομικές- πολιτικές- πολιτιστικές συνθήκες, την ιστορία, τις κλιματολογικές συνθήκες, το θρησκευτικό συναίσθημα των κατοίκων κ.α.