Κυρίες και κύριοι, αυτά που θα σας αφηγηθώ μαζί με πολλά άλλα συνέβησαν μια καθημερινή μέρα στο ξακουστό Μοναστήρι το 1912.
Στη γεωγραφική και πνευματική καρδιά της Πελαγονίας, στην πόλη των σχολείων, των προξενείων και των πιάνων. Στην πόλη με τα μεγάλα τετράγωνα σπίτια με τις τσίγκινες στέγες, τα παράθυρα και τα τζάμια, τα πέτρινα μπαλκόνια που φανερώνουν με την πρώτη ματιά την αγάπη μας για τον ήλιο και το φως. Στην πόλη με τους μεγάλους δρόμους, τις όμορφες εκκλησιές, τις πλατείες που την κάνουν επιθυμητή σε κάθε επισκέπτη. Στην πόλη που είναι αδύνατο να μη νιώσεις Έλληνας σε κάθε σου βήμα.
Η αφήγηση θα μπορούσε να είναι ένα δελτίο ειδήσεων ενός φανταστικού τηλεοπτικού δικτύου του «Πελαγονία TV» τις μέρες των αρχών Νοεμβρίου 1912, πιθανότατα της Τετάρτης 6 Νοεμβρίου 1912:
Κυρίες και κύριοι καλή σας μέρα. Πλούσιο το σημερινό μας δελτίο ειδήσεων από το Σαντζάκι του Μοναστηρίου της Πελαγονίας.
Ας ξεκινήσουμε με τις εξελίξεις του πολέμου της Βαλκανικής.
Σε εξέλιξη βρίσκονται οι αγώνες κατά των Τούρκων στις γύρω περιοχές. Η Θεσσαλονίκη έχει ήδη ελευθερωθεί. Κινηματογραφικό ντοκουμέντο από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης έχουμε στη διάθεσή μας από τους Αδελφούς Μανάκια. Οι ανταποκριτές της ελληνικής πολιτικής εφημερίδας «Το Φως» μας ενημερώνουν ότι η 5η Ελληνική Μεραρχία υπό τον Συνταγματάρχη Ματθαιόπουλο κατέλαβε το Ναλμπάνκιο (Πέρδικα) βόρεια των Καϊλάριων (Πτολεμαίδα), πέρασε από την Μπάνιστα (Βεύη) και βρίσκεται έξω από τη Φλώρινα.
Από το Σεπτέμβριο το Μαυροβούνι, ως μέλος και αυτό της Βαλκανικής συμμαχίας, έχει κηρύξει τον πόλεμο στην Τουρκία και έχει παρατάξει 35.000 στρατό ξηράς. Έτσι ο αριθμός του στρατού της Σερβίας, Βουλγαρίας, Ελλάδος και Μαυροβουνίου έφτασε τις 645.000. Θετικές πληροφορίες από τον Αρχιδιάκο Αθηναγόρα αναφέρουν ότι ο Ελληνικός Στρατός έχει εκπορθήσει το απόρθητο όπως θεωρούνταν Σαραντάπορο (9/10/2012). Ο Τούρκικος στρατός βρίσκεται σε δυσχερή θέση και μετρά σημαντικές απώλειες.
Ευχάριστες είναι οι ειδήσεις για την προέλαση του Ελληνικού Στρατού και μεγάλος είναι ο αριθμός των εθελοντών που σκοπεύουν να καταταγούν στην 18η Ελληνική Μεραρχία που βρίσκεται στο μέτωπο του Σόροβιτς (Αμύνταιο).
Μετά τις φασαρίες που δημιούργησαν ασύντακτα στίφη Αρβανιτάδων στους κεντρικούς δρόμους της πόλης και κράτησαν δύο ολόκληρες ημέρες το Μοναστήρι ξαναβρήκε τους κανονικούς του ρυθμούς. Υποχωρώντας από τα Σέρβια οι Τούρκοι πραγματοποίησαν άγριες σφαγές σε κρατούμενος όμως ο Τσαβήτ Πασάς, Διοικητής του Σώματος Στρατού στο Μοναστήρι έχει ήδη διαβεβαιώσει τον Μητροπολίτης μας Χρυσόστομο ότι έδωσε αυστηρότατες οδηγίες σε όλες τις αρχές να εμποδίσουν τέτοιες άγριες πράξεις στην περιοχή μας. Μάλιστα για την ενημέρωση των κατοίκων έχουν κυκλοφορήσει και σχετικές προκηρύξεις. Για μια ακόμη φορά ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης μας αγωνίζεται να προφυλάξει τον Ελληνισμό της πόλης.
Έγκυρες πάντα πληροφορίες μας, οσον αφορά τις στρατιωτικές εξελίξεις στα Βαλκάνια καθώς και το Ελληνικό Προξενείο της πόλης ενημερώνει διαρκώς την Ι. Μητρόπολη Πελαγονίας. Ο Διευθυντής του Εθνικού Οικοτροφείου Κωνσταντίνος Ιωαννίδης ο οποίος τελεί ταυτόχρονα και χρέη Γραμματέα της Ι. Μητρόπολης σε συνεργασία με τον Αρχιδιάκο Αθηναγόρα συγκέντρωσαν όλους τους μαθητές των σχολείων και του Διδασκαλείου στην πύλη της μεγάλης αυλής και τους ενημέρωσε για τις εξελίξεις. Παιδιά και δάσκαλοι αφού τραγούδησαν τον Εθνικό Υμνο ευχήθηκαν στον ελληνικό στρατό να τα καταφέρει στο δύσκολο αυτό αγώνα. (προχωρούμε σε άλλες ειδήσεις)
Επεκτάσεις της σιδηροδρομικής γραμμής.
Ευχάριστα είναι τα νέα για την εξέλιξη των εργασιών στο σιδηροδρομική δίκτυο του Μοναστηρίου. Η Διεύθυνση Εκμεταλλεύσεως της Εταιρείας των Ελληνικών Σιδηροδρόμων απέστειλε επιστολή στον Πρόεδρο της Ελληνικής Κυβέρνησεως Ελευθέριο Βενιζέλο όπου περιγράφοντας την ανάγκη σύνδεσης της ελληνικής σιδηροδρομικής γραμμής με τη γραμμή Θεσσαλονίκης-Μοναστηρίου καταθέτει την πρόθεσή της να αναλάβει τη δαπάνη της εν λόγω μελέτης. Θετική ήταν η απάντηση της Ελληνικής Κυβέρνησεως η οποία μάλιστα δήλωσε ότι θα προχωρήσει άμεσα στην υπογραφή όλων των σχετικών συμφωνιών.
Μεγάλη αποδοχή έχει το Ελληνικό Αλφαβητάρι.
Το διάστημα αυτό διεξάγονται θυελλώδεις συζητήσεις στο Ελληνικό Κοινοβούλιο σχετικά με τη συνταγματική κατοχύρωση της καθαρεύουσας ως επίσημης γλώσσας του κράτους. Το Ελληνικό Αλφαβητάρι που εκδόθηκε στο τέλος του περασμένου χρόνου από τον εκδότη του Μοναστηριού κ. Αν. Γ. Ζάλλη έτυχε μεγάλης αποδοχής από τους Ελληνες λόγιους και πολιτικούς μια και εισάγει μια νέα μέθοδο διδασκαλίας την εποπτική. Έτσι, πέρα από το γεγονός ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση γίνεται επιλογή της γνώριμης γλώσσας του παιδιού επιστρατεύονται με ιδιαίτερη φροντίδα εικόνες, οι οποίες με τη σειρά τους θα βοηθήσουν ακόμη περισσότερο το μαθητή να αφομοιώσει το μηχανισμό ανάγνωσης. Είναι δε αξιοπρόσεκτο ότι τα αντικείμενα των εικόνων αντλούνται από την καθημερινότητα και συνεπώς έχουν άμεση σχέση με τον γνωστικό κόσμο του παιδιού. Οφείλουμε όλοι να συγχαρούμε τον συμπατριώτη μας για την αξιολογότατη δουλειά που προσέφερε στην ελληνική γλώσσα αλλά για την καινοτόμα τεχνική που χρησιμοποίησε με τη χρήση δύο χρωμάτων κατά την εκτύπωση.
Εκδόθηκαν νέα στατιστικά στοιχεία για τον πληθυσμό και τα σχολεία της περιοχής.
Με σχετικό τηλεγράφημα με αριθμό 173/166 ενημερώθηκε η Ελληνική Κυβέρνηση για τη στατιστική του πληθυσμού του Μοναστηρίου κατά εθνικότητες. Το τηλεγράφημα περιλαμβάνει αναλυτικούς πίνακες των σαντζακίων Κορυτσάς, Σερβίων καθώς και αναλυτικούς πίνακες κατά εθνικότητες των 6 καζάδων του Μοναστηριού. H πολη αριθμεί 40.733 κατοίκους και όλο το σαντζάκι 210.881. Οι ίδιες στατιστικές αναφέρουν ότι στην πόλη λειτουργούν 11 ελληνικά σχολεία με 55 δασκάλους και 2.800 μαθητές. Πρέπει να αναφέρουμε ότι ουδεμία άλλη πρωτεύουσα νομού σε όλη την Ελλάδα αλλά και τα Βαλκάνια παρουσίαζε την εκπαιδευτική οργάνωση της πόλης του Μοναστηρίου. «Όπως αναφέρει η Στατιστική της επαρχίας Πελαγονίας κατά το τρέχον σχολικόν έτος 1912 ο ολικός αριθμός των φοιτώντων ανήρχετο εις 2.595 μαθητάς και μαθητρίας, το δε προσωπικόν των διδασκόντων εις 67. Και ούτω εις το εξατάξιον Γυμνάσιον εφοίτων 250 μαθηταί, εις την Κεντρική Αστικήν 518, εις την Β’ Δημοτικήν 173, εις το Οικονόμειον Νηπιαγωγείον 86, εις την δημοτικήν Σχολήν Γενή 65, εις το Νηπιαγωγείον Γενή 72, εις την Δημοτικήν Αρναούτ 78, εις το Νηπιαγωγείον Αρναούτ 91, εις το Κεντρικόν Νηπιαγωγείον 164, εις το Νηπιαγωγείον των Κήπων 213, εις τας δύο σχολάς των λόφων (Μπαΐρ) 65, εις την Δημοτικήν Λεικής Βρύσης 62, εις το Κεντρικόν Παρθεναγωγείον 686 μαθήτριαι και εις το διδασκαλείον 62 μαθηταί».
Αναγνωρίστηκε και στο εξωτερικό η δουλειά των αδελφών Μανάκια.
Έχουν διαπρέψει στο εξωτερικό οι Αδελφοί Γιάννης και Μιλτος Μανάκια που δικαίως έχουν κερδίσει τον τίτλο των πρώτων κινηματογραφιστών στα Βαλκάνια. Γεννήθηκαν στην Αβδέλλα Γρεβενών, και είναι πλέον κάτοικοι της πόλης μας, διατηρώντας το γνωστό σε όλους μας "Ατελιέ καλλιτεχνικής φωτογραφίας" από το 1905. Με την πρωτοπόρα κινηματογραφική μηχανή Urban Bioscope που προμηθεύτηκαν από το Λονδίνο έχουν ήδη γυρίσει την πρώτη κινηματογραφική ταινία τεκμηρίωσης στα Βαλκάνια με τίτλο «Υφάντρες» και με πρωταγωνίστρια την γιαγιά τους κυρά-Λουκία Μανάκη η οποία έγνεθε μαλλί και ύφαινε στον αργαλειό. Το 1906 μετά από πρόσκληση του Βασιλιά Καρόλου I, λαμβάνουν μέρος σε μια διεθνή φωτογραφική έκθεση στα Σινάϊα της Ρουμανίας όπου κερδίζουν το Χρυσό Μετάλλιο. Επισημαίνουμε ότι οι Αδελφοί Μανάκια είναι και οι επίσημοι φωτογράφοι του Σουλτάνου. Με τις προσπάθειες τους σύντομα η πόλη μας θα αποκτήσει την δική της κινηματογραφική αίθουσα. Οι Αδελφοί Μανάκια μας έχουν παραχωρήσει ένα μικρό απόσπασμα από την ταινία τους που μπορούμε να δούμε.
Ποιητική βραδιά διοργανώνει ο Σύλλογος Φιλομούσων.
Πλούσια η πολιτιστική δράση του Συλλόγου Φιλομούσων Μοναστηρίου. Ακούραστα και πολλά τα μέλη του και κυρίως ασταμάτητη η προσφορά τους στον Ελληνισμό του Μοναστηρίου. Ο Σύλλογος γνωστός για τις πολιτιστικές του δραστηριότητες, την δημιουργία της χορωδίας, τις θεατρικές παραστάσεις και διαλέξεις διοργανώνει εσπερίδα με στόχο να ενισχύσει τη λειτουργία του Παρθεναγωγείου. Στην εσπερίδα που ετοιμάζουν οι κυρίες του Συλλόγου ο Πέτρος Κυριαζής, από τους πιο αγαπητούς δασκάλους της πόλης μας, θα διαβάσει αποσπάσματα της νέας ποιητικής του συλλογής που κυκλοφόρησε πριν λίγο με τίτλο «Η Μούσα της Νεότητος» Οι κυρίες του Συλλόγου θα προσφέρουν τσάι και καφέ στους μεγαλύτερους ενώ οι νεότεροι θα γευτούν ζεστή σοκολάτα που μόλις έφεραν έμποροι συντοπίτες Μοναστηριώτες από την Αγγλία. Η βραδιά θα κλείσει σε τραγούδια από τη χορωδία του Συλλόγου. Και επειδή η δράση του Συλλόγου δεν περιορίζεται μόνο σε πολιτιστικές εκδηλώσεις θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι με μέριμνα του Ιεροδιάκου Αθηναγόρα έχουν ήδη μεταφερθεί σε ειδική πτέρυγα του Παρθεναγωγείου περί τα 50 τουφέκια του Ελληνικού Στρατού με άλλα πολεμοφόδια και πυρομαχικά. Είναι δύσκολες και επικίνδυνες οι μέρες που ζούμε. Οι κυρίες των Συλλόγων βοήθησαν στη διαμόρφωση κατάλληλου χώρου για τη φύλαξη των πυρομαχικών τα οποία μεταφέρθηκαν στο Μοναστήρι χάρι σε γενναίους χωρικούς του Μπουκόβου – έξω από τη Φλώρινα – επάνω σε καμουφλαρισμένες βοϊδάμαξες και περνώντας ανάμεσα από το Σέρβικο στρατό.
Μουσική βραδιά αφιερωμένη στον Δημήτρη Λάλα διοργανώνει ο Γιώργος Σαγιαξης.
Μουσική βραδιά διοργανώνει ο αγαπημένος ποιητής του Μοναστηριού Γιώργος Σαγιαξης (μετέπειτα πρώτος διευθυντής της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Θεσσαλονίκης). Ο Γ. Σαγιαξής που γεννήθηκε στο Μοναστήρι το 1874 είναι γνωστός όχι μονο για τα ποιήματα του αλλά και για τις επιστημονικές του μελέτες σχετικά με τη βαλκανική λαογραφία. Η βραδιά είναι αφιερωμένη στον αγαπημένο του φίλο και διάσημο μουσικό από το Μοναστήρι Δημήτρη Λάλα που έφυγε από τη ζωή πριν λίγους μήνες χτυπημένος από τη χολέρα. Ο Λάλας σπούδασε στην Αθήνα, στη Γενεύη και στη Βιέννη και ολοκλήρωσε την μουσική του εκπαίδευση στο Μόναχο, Υπήρξε στενός συνεργάτης του Richard Wagner και συμμετείχε ως βοηθός διευθυντή ορχήστρας στην πρώτη σκηνική παρουσίαση της τετραλογίας "το Δαχτυλίδι των Νιμπελούνγκεν" με την οποία εγκαινιάστηκε το πασίγνωστο θέατρο του Bayreuth. Το 1877 εγκαταλείπει το Μόναχο και συνεχίζει τη σταδιοδρομία του ως αρχιμουσικός στο Salzburg, στην Αθήνα, στο Μοναστήρι και στη Θεσσαλονίκη. Ανάμεσα στους μαθητές του είναι και ο συνθέτης Αιμίλιος Ριάδης. Πλούσια η εργογραφία του Λάλα και ανάμεσα τους το έργο ‘’Μακεδονικός Παιάν’’ που αποκαλύπτει το πόσο τον είχε επηρεάσει ο Μακεδονικός Αγώνας. Ο Λάλας είχε παρουσιάσει το έργο αυτό στον Ίωνα Δραγούμη παρακαλώντας τον να μεσολαβήσει ώστε να φθάσει στα χέρια του Ιωσήφ Καίσαρη για να παιχθεί στην Μεσολυμπιάδα της Αθήνας το 1906. Τελικά ο ‘’Μακεδονικός Παιάν’’ εκτελέστηκε στις 21 Φεβρουαρίου1907 στο μακεδονικό χορό της Στρατιωτικής Λέσχης Αθηνών από μπάντα 30 μουσικών της Ανακτορικής Φρουράς με διευθυντή τον Ιωσήφ Καίσαρη ξεσηκώνοντας θύελλα ενθουσιασμού. Ο αδελφός του Ίωνος, Φίλιππος Δραγούμης, κατέγραψε τα εξής στο ανέκδοτο ημερολόγιό του : ‘’Ο Μακεδονικός Παιάν αλήθεια είναι ωραιότατος. Απ’αρχής μέχρι τέλους είναι μελαγχολικός. Κατ’αρχάς παριστάνει την λυπηράν κατάστασιν της Μακεδονίας, αίφνης ακούγονται σάλπιγγες εξεγείρουσαι πάλιν τη συνείδησιν των Ελλήνων, και εις το τέλος συναρμολογεί την αρχήν του εθνικού ύμνου, δηλών ούτως τας ελπίδας του Ελληνισμού, και τελειώνει με ήχους ενθουσιασμού. Αισθάνεται κανείς ότι ο Λάλας είναι μαθητής του Wagner και θαυμαστής του Beethoven’’.
Ο Γιώργος Σαγιαξης θα διαβάσει το άρθρο του που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «το ΦΩΣ» αφιερωμένο στο μεγάλο μουσικό. Στην εισαγωγή αναφέρει: ‘’Ωραία, εκφραστική φυσιογνωμία, λεπτή, αριστοκρατική διάνοια, έξοχον μουσικόν τάλαντον, φλογερά, αγνή φιλοπατρία, χαρακτήρ ειλικρινής και άδολος, αλλά και σιωπηλός και παράδοξος….’’ Στο πιάνο θα ακουστεί το έργο του Δημήτρη Λάλα «Υμνος εις τον Θεόν» Ας εκφράσουμε και εμείς με τη σειρά μας τη λύπη μας για τον αποβιώσαντα σύνθετη στα αδέρφια του Δόμνα, Κωνσταντίνο, Μιχαήλ και Πέτρο. Κατά τον αγαπητό μας δικηγόρο Γεώργιο Μόδη, ευχή σε όλους είναι η έκφραση «Να ‘χεις του Λάλα τα καλά». Καλεσμένοι της βραδιάς διπλωματικές αρχές και επιφανείς μοναστηριωτες όπως το ζεύγος Δημητρίου, Σάντη, Σόντη, Ωρολογάς, Κυριαζή, Μόλτου, Σβώλου, Ταουσάνη, Ξαφά, Νιτσιώτα, Καρύπη, Ματσάλη, Δούμα, Νώτη και πολλοί άλλοι.
Για την δική σας ενημέρωση σας πληροφορούμε ότι από το Διεθνές Εμπορικό Τυπογραφείο του Μοναστηρίου εχει κυκλοφορήσει ήδη η ποιητική συλλογή του Γ. Θ. Σαγιαξή «Διθύραμβοι» και είναι πλέον στη διάθεση του αναγνωστικού κοινού. Ας ακούσουμε όμως ένα ακόμη έργο του μεγάλου συνθέτη.
Για να δούμε λίγο και την εμπορική κίνηση της αγοράς.
Ιδιαίτερα αυξημένη είναι η εμπορική κίνηση στους κεντρικούς δρόμους της πόλης το τελευταίο διάστημα. Η κίνηση αυτή οφείλεται κυρίως σε ομάδα εμπόρων προερχόμενων από το Βουκουρέστι με σκοπό να διαπραγματευτούν ασημένια και χρυσά αντικείμενα και μικροέπιπλα από τεχνίτες της περιοχής μας. Είναι γεγονός ότι το τραπέζι από χρυσό και ασήμι που προσέφερε ως δώρο ο Δήμαρχος Μοναστηρίου στο Σουλτάνο Ρεσάντ κατά την επίσκεψη του το 1911, προκάλεσε ιδιαίτερες εντυπώσεις. Επιπλέον αυτές τις ημέρες γίνονται διαπραγματεύσεις με Ιταλους κατασκευαστές για την προμήθεια μεγάλης ποσότητας ξυλίας βαλκανικού πενταβέλου πεύκου της περιοχής μας. Η αισθητική και οικονομική του αξία είναι μεγάλη και είναι ιδανικό ως οικοδομική ξυλεία.
Επίσκεψη σέρβων αρχαιολόγων
Εδώ και λίγες μέρες στο Μοναστήρι βρίσκονται 3 αξιωματικοί του Σέρβικου στρατού με άλλη από τη στρατιωτική τους ιδιότητα. Πρόκειται για αρχαιολόγους που ενδιαφέρθηκαν για την αρχαία πολη Ηράκλεια και για τα ευρήματα που έχουμε συλλέξει στο μικρό μουσείο του Γυμνασίου. Έμειναν κατάπληκτοι με τα αρχαία αγάλματα που είδαν και ο Διευθυντής του Διδασκαλείου Νικ. Τζούφης θα τους οδηγήσει στα μέρη όπου έχουν βρεθεί. Ο σεβαστός σε όλους μας συμπολίτης Γ. Μοδης μας ενημερωσε ότι καθηγητές του πανεπιστήμιου του Βελιγραδίου με επικεφαλής τον καθηγητή Ντούσιαν Πόποβιτς έχουν ετοιμάσει σχετικά συγγράμματα πάνω στο θέμα αυτό αλλά και στην ανεκτίμητη συμβολή της πόλης μας στον εκπολιτισμό των Σλάβων. Τα ιστορικά στοιχεία είναι ότι το 358 π.Χ. ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος ο Β’ μετά απο νικηφόρες μάχες στα ΒΔ του κράτους, και αφού κατάφερε να θέσει υπό τον έλεγχό του την περιοχή της Λύγκου, αποφάσισε να ιδρύσει πόλη, ως προπύργιο του μακεδονικού κράτους, που την ονόμασε Ηράκλεια, τιμώντας έτσι τον γενάρχη των Μακεδόνων Ηρακλή, τον μεγαλύτερο Έλληνα μυθικό ήρωα. Έτσι η Ηράκλεια καθορίζεται ως αρχαιότατη ελληνική πόλη της μακεδονικής γης. Λίγους αιώνες μετά ο γεωγράφος Στράβων αναφερόμενος στη ρωμαϊκή Εγνατία Οδό την αναφέρει ως πόλη–σταθμό της αρχαίας οδού που ένωνε την Ανατολή με τη Δύση.
Νεαρά μέλη του Διδασκαλείου αγωνιούν για εξελίξεις.
Νεαρά μέλη του Διδασκαλείου με τον ενθουσιασμό που τους διακρίνει θα μεταβούν έως τη Μονή Μπαρεσάνης – δύο ώρες περίπου νότια της πολης με σκοπό να φθασουν στις παρυφές του όρους Περιστεριού και να παρακολουθήσουν την εξέλιξη των μαχών που μαίνονται στους γύρω λόφους. Θα σας ενημερώσουμε άμεσα, μόλις επιστρέψουν.
Και τώρα ας περάσουμε τώρα στις αθλητικές ειδήσεις.
Η ποδοσφαιρική ομάδα του Συλλόγου Φιλομούσων είναι στις δόξες της. Από την ίδρυση της το 1902 έχει να επιδείξει επιτυχίες στη Θεσσαλονίκη αλλά και στην Αθήνα. Η συμμετοχή της στους ενδιάμεσους Ολυμπιακούς Αγώνες των Αθηνών άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις. Στην Αθήνα τους αθλητές συνόδευσε και η Φιλαρμονική του Συλλόγου Μοναστηρίου. Η ομάδα έχει ήδη υπογράψει το καταστατικό της (1908) όμως η ονομασία Μακεδονικός Γυμναστικός Σύλλογος πρέπει να αλλάξει λογω των αντιδράσεων που έχουμε συναντήσει από την τουρκική Κυβέρνηση. Η νέα ονομασία της ομάδας θα είναι «Ηρακλης» και θα διατηρηθεί η κυανόλευκη στολή της. Στα χρώματα της γαλανόλευκης σημαίας μας.
Αρχική της σύνθεση θα είναι η ακόλουθη: Τερματοφύλακας ο Α. Τέγος, αμυντικοί οι Γ. Βαπόρης και Γ. Σαμαράς, μέσοι οι Α. Καραγκουνίδης, Α. Κοσμόπουλος (ο πατέρας του μετέπειτα δημάρχου Θεσσαλονίκης Κων. Κοσμόπουλου), Ν. Καραγκουνίδης και επιθετικοί οι Στ. Χρυσίδης, Ν. Λιόντας, Ι. Άμποτ, Γ. Σωτηριάδης και Ν. Πίνδος.
Κυρίες και κύριοι Διακόπτουμε την κανονική ροή των ειδήσεων για να σας μεταδώσουμε μια έκτακτη είδηση:
Χθες βράδυ έληξε η μάχη μεταξύ του τουρκικού και του σέρβικου πυροβολικού που κράτησε σχεδόν 3 μέρες έξω από το Μοναστηρι, πλησίον του σιδηροδρομικού σταθμού. Ο τουρκικός στρατός υποχώρησε και εγκαταλείπει τη πόλη. Οι Σέρβοι νικητές περιμένουν την Επιτροπή των αρχών της πόλης για να τους της παραδώσουν στην έξοδο προς την Περλεπέ. Έλληνες στρατιώτες που ήταν αιχμάλωτοι των τούρκων έχουν ελευθερωθεί και βρίσκονται ασφαλείς στο Οικοτροφείο Μοναστηρίου. Επιτροπή υπό την προεδρεία του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Χρυσοστόμου πριν λιγο συνάντησε τον Σέρβικο στρατό που με επικεφαλής τον πρίγκιπα Αρσένιο Καραγεώργη μπαίνει περήφανα και θριαμβευτικά στο Ελληνικό Μοναστήρι. Οι Σέρβοι αξιωματικοί μένουν έκπληκτοι καθώς αντικρίζουν μια πόλη ελληνική, μια πολη ντυμένη στα γαλανόλευκα που με συντριμμένη καρδιά δέχεται τους ελευθερωτές της από τους Τούρκους.
Κυρίες και Κύριοι
Αυτή θα μπορούσε να ήταν η ενημέρωση προς τους κατοίκους της Πελαγονίας τις μέρες των αρχών του Νοεμβρίου του 1912. Από το Μεσημέρι της Τετάρτης 6 Νοεμβρίου 1912 όμως Το Μοναστήρι ανήκει στους Σέρβους. Οι Μοναστηριώτες ήταν και παραμένουν Έλληνες όπου και αν βρίσκονται και όπως οι ίδιοι διεμήνυσαν στις Μεγάλες Δυνάμεις:
«…λαλούμεν ελληνιστί, βουλγαριστί, βλαχιστί, αλβανιστί αλλ’ αυδέν ήττον εσμέν άπαντες Έλληνες και ουδενί επιτρέπομεν ν’ αμφισβητεί προς ημάς τούτο.»
Κωνσταντίνος Β. Ζέρβας
Πολιτικός Μηχανικός, Msc
Μια καθημερινή μέρα στο Μοναστήρι του 1912
Εκδήλωση στον Σύνδέσμο Μοναστηριωτών & των Πέριξ «Η ΚΑΡΤΕΡΙΑ» στις 27 Νοεμβρίου 2016