ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΒΔΕΛΛΑΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ 1. ΒΑΓΓΕΛΑΚΟΣ ΚΑΣΙΑΡΑΣ ΖΩΝΤΑΝΗ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ 6.8.1980
Η ΙΝΙΜΑ -αστική μη κερδοσκοπική πολιτιστική εταιρία Αβδέλλας με την ευγενική παραχώρηση του πρωτότυπου υλικού του αρχείου Τάκη Τρικαλιώτη, από τον γυιό του Κων/νο, τον οποίο ευχαριστούμε θερμά, πρόεβη τον Αυγουστο 2005 στην έκδοση του πρώτου μουσικού Cd της σειράς «Μουσικές οικογένειες της Αβδέλλας» , αποτίωντας φόρο τιμής στον Βαγγελάκο Κασιάρα,τον μουσικό που επί 4 δεκαετίες, τίμησε όσο κανείς, τη μουσική παράδοση της Αβδέλλας και αγαπήθηκε επίσης, όσο κανένας άλλος μουσικός, από τους Αβδελλιώτες.
Ευχαριστούμε τον γυιό του- άξιο συνεχιστή του- τον Αποστόλη Κασιάρα, από τα καλύτερα κλαρίνα της περιοχής Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου για την ευγενική του συγκατάθεση, στην, χωρίς καταβολή πνευματικών δικαιωμάτων αναπαραγωγή της αρχικής κασσέτας του αρχείου Τρικαλιώτη.Επίσης ευχαριστεί τους μουσικούς που αναφέρονται στην τελευταία σελίδα,καθώς και τον Στέργιο Κώττα ,ιδιοκτήτη της Γρεβενιώτικης επιχείρησης ΦΟΡά, χωρίς την συνεργασία του οποίου, η παρούσα έκδοση θα ήταν αδύνατη.Τέλος ιδιαίτερες ευχαριστίες πρέπει να απευθύνουμε στους αδελφούς Χρήστο και Απόστολο Κασίδη,για την γεναιόδωρη οικονομική των υποστήριξη για την έκδοση του μουσικού έργου αυτού.
Όπως θα παρατηρηθεί από τους γνώστες της παραδοσιακής μουσικής, η εγγραφή της παρούσας ηχογράφησης ,έγινε αυθεντικά και απλά, στην πλατεία της Αβδέλλας από τον Τάκη Τρικαλιώτη, με ένα απλό μαγνητόφωνο της εποχής στις 6.8.1980,μετά την κάθοδο των Αβδελλιωτών από την «Πάντεα Μάρε», όπου πανηγύρισαν το πανηγύρι του Αγιου Σωτήρα. Έτσι, ακούγονται αυθεντικά οι ήχοι των μουσικών οργάνων αλλά και οι ανθρωποήχοι καθώς και η φωνή του Βαγγελάκου Κασιάρα αλλά και του Αβδελλιώτη Γούλη Μπένη που είναι δεύτερη φωνή σε ένα τραγούδι. Η παρούσα έκδοση καταγράφει αυθεντικά ένα τυπικό ζωντανό Αβδελλιώτικο γλέντι.Για το λόγο αυτό και δεν είναι πλήρως στιχουργικά καταγραμένα όλα τα τραγούδια.Η μουσική στην Αβδέλλα Γρεβενών που βρίσκεται ακριβώς στα όρια Μακεδονίας-Ηπείρου έχει το δικό της ηχόχρωμα, είναι όμως επηρεασμένη από την Γρεβενιώτη και Ηπειρώτικη μουσική και μαζί με το γειτονικό χωριό Σμίξη αποτελούν μια μουσική ομάδα.
Το τυπικό Αβδελλιώτικο γλέντι ξεκινάει με τα λεγόμενα «νουμπέτια» τα τραγούδια της τάβλας,συνεχίζει με τον συγκαθιστό χορό,με γύρισμα σε ξεχωριστό χορό και ακόλουθα χορεύονται κατά βάση ο στρωτός,ο χορός στα τρία και ο τσάμικος.Δημοφιλή τραγούδια και χοροί είναι οι «Λαμπαδούλες»-τσάμικος χορός , ο «Κολοβός» και ο συγκαθιστός χορός «Λεβέντης είσαι μάτια μου» ενώ ιδιαίτερη θέση στις προτιμήσεις έχει ο ξεχωριστός χορός και οι «πατινάδες» που είναι τα τραγούδια του δρόμου.
Ο Βαγγελάκος Κασιάρας που γεννήθηκε το 1926 στο Ζιάκα Γρεβενών,γυιός του Αποστόλη Κασιάρα,ανήκει στην μουσική οικογένεια Κασιάρα που ανδρώθηκε στην Αβδέλλα Γρεβενών και από τη δεκαετία του 1930 (με τους Γιάννη και Αποστόλη Κασιάρα) μέχρι και τώρα προσφέρει και αποδίδει αυθεντικά το ιδιαίτερο Αβδελλιώτικο χρώμα, στην παραδοσιακή μουσική του χωριού.Μαζύ του μεγάλωσαν γενιές Αβδελλιωτών και το παίξιμο του βιολιού του αλλά και η μοναδική φωνή του (Βαμβακάρη της Αβδέλλας τον χαρακτήρισε κάποιος) ,έδωσαν μοναδική πνοή στα γλέντια των Αβδελλιωτών.Ηδη ,μετά το θάνατό του (1995) εξέλιπε,ως επι το πλείστον το αυθεντικό χρώμα στα Αβδελλιώτικα πανηγύρια και ο ηλεκτρονικός ήχος απειλεί αυτά ,αλλά οι Αβδελλιώτες ακόμη αντιστέκονται σε αυτόν,αλλά ως πότε;Ελπίζουμε ότι η παρούσα συλλογή θα συμβάλει ,ιδιαίτερα για τις νέες γενιές,στη γνώση και κατανόηση του ξεχωριστού Αβδελλιώτικου ηχοχρώματος της παραδοσιακής μουσικής.
Λίγα λόγια για τη συλλογή Τρικαλιώτη.
Ο Τάκης Γιαννακούλη Τρικαλιώτης (1922-199 ) γέννημα-θρέμα της Αβδέλλας ,ταξιτζής στο επάγγελμα,διαισθανόμενος ότι το τέλος της αυθεντικής παραδοσιακής Αβδελλιώτικης μουσικής πλησιάζει κατέγραψε στις δεκαετίες 1970 και 1980, με ιδιαίτερη ευαισθησία πολλά γλέντια με ένα απλό μαγνητόφωνο.Καταγραφή που δημιούργησε ένα τεράστιο αρχείο και που σήμερα αποδεικνύεται θησαυρός και πιστεύουμε ότι με την αρχή που γίνεται ,σύντομα όλη η Αβδέλλα θα τον έχει στη διάθεσή της,με τις επόμενες εκδόσεις της εταιρίας μας.
Οικονομική υποστήριξη :Xρήστος και Απόστολος Κασίδης
Επιμέλεια κειμένων:Χρήστος Παπαγιάννης,Κων/νος Τρικαλιώτης,Μάριος Ζώης.
ΒΑΓΓΕΛΑΚΟΣ ΚΑΣΙΑΡΑΣ : ΒΙΟΛΙ, ΤΡΑΓΟΥΔΙ
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΑΣΙΑΡΑΣ : ΚΛΑΡΙΝΟ
ΛΥΤΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ : ΝΤΕΦΙ, ΦΩΝΗΤΙΚΑ
ΦΑΣΟΥΛΑΣ ΘΟΔΩΡΟΣ : ΛΑΟΥΤΟ
ΛΥΤΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ : ΑΚΟΡΝΤΕΟΝ
Στο τραγούδι 5α δεύτερη φωνή ο Γούλης Μπένης
1. ΤΙΤΛΟΙ
1. ΑΙΔΟΝΙΑ ΜΗ ΛΑΛΗΣΕΤΕ 4:35
2. MΠΙΡΜΠΙΛΗΣ
3. α) ΧΑΪΔΩ , γ) ΚΑΡΙ ΜΠΑΤΙ ΝΑΠΤΙΑ γ)ΓΙΑΤΙ ΜΑΣ ΚΑΝΕΙΣ ΤΟ ΒΑΡΥ δ)ΜΑΡΙΑ ΛΕΝ ΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ 9:07
4. ΤΡΕΙΣ ΛΑΜΠΑΔΟΥΛΕΣ ΣΤΟ ΧΟΡΟ 2:08
5. α) ΜΑΡΙΑ , β) ΕΦΤΑΙΞΑ ΣΥΜΠΑΘΗΣΕ ΜΕ 5:50
6. ΚΟΛΟΒΟΣ 3:52
7. α) ΜΠΑΙΝΩ ΜΕΣ ΣΤ’ ΑΜΠΕΛΙ , β) ΓΙΑ ΠΑΡΕ ΜΕ ΣΤΗΝ ΑΓΚΑΛΙΑ ΣΟΥ ΠΑΡΕ ΜΕ, γ) ΛΕΒΕΝΤΗΣ ΕΙΣΑΙ ΜΑΤΙΑ ΜΟΥ , 6:10
8. α) ΜΑΡΙΑ , β) ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΑΜΠΙΛΙΟΣ 10:04
9. α) ΕΒΓΑ ΜΑΝΑ Μ’ ΣΤΑ ΚΑΓΚΕΛΑ, ΕΒΓΑ ΣΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΙ , β)ΟΣΑ ΦΤΕΡΑ ΚΑΙ ΚΟΚΚΑΛΑ 6:32
10. α) ΔΕΛΒΙΝΟ ΚΑΙ ΤΣΑΜΟΥΡΙΑ , β) ΖΑΛΙΟ ΜΩΡΕ ΖΑΛΙΟΥΣΗ 5:39
11. ΔΗΜΗΤΡΑΚΗΣ 6:25
12.ΓΚΑΪΝΤΑ 2:57
Όλα τα τραγούδια μπορείτε να τα ακούσετε εδώ
1.Αηδόνια μη λαλήσετε (νουμπέτι)
Αχ αηδόνια να μη λαλήσετε
κούκοι να βουφαθείτε
μα το κακό που πάθαμε εμείς οι Αρβανίτες
βαρέσαν τον Ασλάνμπεη
αχ βαρέσαν τον Ασλάνμπεη ορέ το πρώτο παληκάρι
που ηταν βαριά αχ ήταν βαριά μωρέ και ’ στην Τουρκιά.
2.Μπιρμπίλης (νουμπέτι)
Αιντε Μπιρμπίλη μ’ που ξεχείμασες
τούτο το βαρύ χειμώνα,οπωπώ Μπιρμπίλη μου,
Αιντε ξεχείμασα μωρε παιδιά μ’ στον Αλμυρό
και τα πρόβατα τα χάσαμε
τα γίδια κινδυνεύουν,μωρ’Μπιρμπίλη μου
και τα καυμένα μωρε τα παιδιά
πάισαν με τους κλέφτες μωρ΄’Μπιρμπίλη μου.
3.Χάιδω (ξεχωριστός)
-Τι να σε κάνω Χάιδω μ’δεν μπορώ και εσύ θέλεις
παιχνίδια παι εγώ σου λέ,ω Χάιδω μ’ δεν μπορώ αντε δεν μπορώ
και εγώ παιχνίδια Χάιδω μ’δεν μπορώ ,ωρέ παιχνίδια να σε παίξω
θέλεις στην κούνια Χαιδω μ’ βάλε με αντε βάλε με
-Κάρε Μπατε Νοάπτα λα φιριάστρα μια
ίου χίου Μαριοάρα νου τι ασπιρουιά.
-Γιατί μωρέ γιατί μας κάνεις το βαρύ,μας κάνεις το μεγάλο
για σένα θα πεθάνω,μας κάνεις το μεγάλο
για σένα θα πεθάνω.
-Μαρία λέν την Παναγιά,Μαρία λεν την Παναγιά
Μαρία λεν και σένα
Μωρ Μαρία μου ,Μαρία λεν
και σένα κακομοίρα μου
4.Τρείς Λαμπαδούλες (τσάμικος)
Τρείς λαμπαδούλες πωπώ
τρεις λαμπαδούλες στο χορό
και οι τρείς αράδα-αράδα
ωχ και η μιά λαμπάδα ήταν χρυσή
5.α.Μαρία
Αιντε Μαρία πυρογλιά με τα πολλά σου νάζια
ποιος σε το ‘πε δεν σε θέλω μωρ’Μαρία νι
άιντε και στο γραφε η μοίρα σου,η μοίρα στο παζάρι
αιντε και σου είδαν ώρε τα ματάκια μου,μωρ Μαρία μου
β.Κυρα Γιώργαινα ( πατινάδα)
Αιντε εφταιξα συμπαθησέμε Γιώργαινα
Άιντε έφταιξα συμπαθησέ με κυρά Γιωργάκαινα
Αιντε το κρασί πικρό φαρμάκι λε Γιώργαινα
αιντε το κρασί πικρό φαρμάκι κυρά Γιωργάκαινα
άιντε να το πιούν τα παλληκάρια Γιώργαινα λε Γιώργαινα
άιντε να το πιούν τα παληκάρια κυρά Γιωργάκαινα
6.α.Κολοβός (στρωτός χορός)
Αιντε είχαμαν λε και αμαν, αιντε είχαμε γιέ μ’
και πρόβατα άιντε τα ‘χαμε γιέ μ΄’τα έρημα
παιδιά μ’ τα ‘χαμε μεσ’στο μαντρί
Αιντε μας πηραν γιε μ’το λαγιαρνί
Αιντε πούχε το χρυσό μαλλί.
β.Μπαίνω μες στα αμπέλι (ξεχωριστός)
Μπαίνω μες στ’αμπέλι,μπαίνω μεσ’ στ΄’αμπέλι
σα νοικοκυρά
Για πάρε με για πάρε με στην αγκαλιά σου βάλε με
Τις γειτόνισσες ρωτώ που πάει η αγάπη που αγαπώ.
7.Λεβέντης είσαι μάτια μου (συγκαθιστός χορός)
Αιντε λεβέντης είσαι μάτια μου,λεβέντικα χορεύεις
Αχ λεβέντικα πατάς στη γή ωρε και κουρνιαχτό δεν σκώνεις.
(γύρισμα με Χάιδω όμοιο όπως παραπάνω).
8.Μαρία (νουμπέτι)
Αιντε ποιός σου το ειπε δεν σε θέλω,
μωρ’ Μαρία μου
και σου είδαν τα ματάκια μου
άιντε και σου είδαν τα καημένα
9.Χρήστος Καραμπιλιός (νουμπέτι)
Ποιος είδε ήλιο από βραδύς, Χρηστο μ’Καραμπιλιό
αιντε και άστρο το μεσημέρι ποιός είδε λε παιδιά μ’
τον Καραμπιλιό, αιντε ποιος είδε τον Καραμπιλιό,
Χρήστο μ’Καραμπιλιό τον καπετάν Θανάση ,
Λε εμείς εψές λε παιδιά μ’ τον είδαμε
Άιντε εμείς εψές παιδιά μ’τον είδαμε λε Χρηστο Καραμπιλιό
ωρέ τον καπετάν Θανάση λε πέντε πασιάδες τον κρατούν
Αιντε πέντε πασιάδες τον κρατούν λε Χρήστο μ΄Καραμπιλιό
πέντε τον κουβεντιάζουν και ένα μικρό μπειόπουλο
και ένα μικρό ,παιδιά μ’,μπειόπουλο, λε Χρήστο μ΄Καραμπιλιό
ωρέ κρυφά τον κουβεντιάζει, που ήσαν εψές –προψές Καραμπιλιό.
10.Εβγα μάνα’μ στα κάγκελα (νουμπέτι)
Αιντε έβγα μάνα’μ στα κάγκελα,έβγα στο παραθύρι
να δείς τι τρώγουν τα σκυλιά ,άιντε να δείς τι τρώγουν
τα σκυλιά ,τι τρώγουν τα λιοντάρια
μάνα’μ οι κλέφτες μπήκανε,
άιντε μάνα μου κλέφτες και Τούρκοι Αρβανίτες,
μάνα μου ήρθαν στο χωριό.
11.Ξεχωριστός χορός
Αχ όσα φτερά και κόκκαλα έχει το περιστέρι
Τόσες σε φορές σου φίλησα και η μάνα δεν ξέρει,καυμένη
12.α.Δέλβινο και Τσαπουρνιά (χορός στα τρία)
Αντε Δέλβινο μωρ΄Δελβινό ,Δελβινό και Τσαπουρνιά
ωρέ δεν τα δίνω τα παιδιά ,δεν τα δίνω
τα παιδιά ωρέ μες στη μαύρη ξενιτιά
Ζάλιο ,ζάλιο αντε λελε ζάλιο,
Αιντε ζάλιο και ζαλιόσε
Β.Δημητράκης (νουμπέτι)
Αιντε τι χάλευες τι γύρευες κυρ’Δημητράκη μου
στο έρημο Γαρδίκι πάισα να δώ τους φίλους μου ,
κυρ Δημητράκη μου ,ωρέ τους φίλους τους μπρατίμους
είχα και μιά σεβαστικιά ,κυρ’Δημητράκη μου
ωρέ τρείς χρόνους σεβασμένη και τώρα πάισα να την ιδώ.
άιντε τώρα πάισα να την ιδώ λε κυρ’Δημητράκη μου
ωρέ να της καλορωτήσω,πως περνάς τσούπρα μ’ το πώς διαβείς
άιντε το πώς περνάς τσούπρα μ’ στη μάνα σου,κυρ’Δημητράκη μου
και πως καλοπορεύεις τσούπρα μ’,πολλές φορές τσούπρα μ΄’καλά περνώ.
13.Γκάιντα –Βουλγάρικος χορός (οργανικό)
Οικονομική υποστήριξη :Xρήστος και Απόστολος Κασίδης
Επιμέλεια κειμένων:Χρήστος Παπαγιάννης,Κων/νος Τρικαλιώτης,Μάριος Ζώης.